زلال هدایت صفحه 137

رجعت از نگاه عقل‌

از دیدگاه اسلام و آیین‌های دیگر الهی، جوهره انسان را روح مجرد وی تشکیل می‌دهد که از آن به نفس نیز تعبیر می‌شود. پس از فنای بدن، نفس باقی می‌ماند و به حیات جاودانه خود ادامه می‌دهد. از سوی دیگر، پروردگار بزرگ قادر مطلق است و هیچ مانعی، توانایی او را محدود نمی‌سازد. با این دو مقدمه روشن می‌شود که مسئله رجعت از دیدگاه عقل، امری ممکن است؛ زیرا با اندک تأملی معلوم می‌شود که بازگرداندن این گروه از انسانها به مراتب از آفرینش نخستین آنان، سهل‌تر است. بنابراین، پروردگاری که در وهله اول، آنان را آفریده است، بی تردید، بربازگرداندن دوباره آنان توانایی دارد. (1) گفتنی است مسئله رجعت از دیدگاه شیعه هرگز مستلزم اعتقاد به تناسخ نیست؛ زیرا نظریه تناسخ بر انکار رستاخیز مبتنی است و جهان را در گردش همیشگی می‌داند که هر دوره‌ای، تکرار دوره پیش از آن است. بر اساس این نظریه، روح هر انسانی پس از مرگ، بار دیگر به دنیا باز می‌گردد و به بدن دیگری منتقل می‌شود. پس اگر روح در زمان گذشته، از نیکوکاران بوده است، در بدنی قرار می‌گیرد که دوران بعد را با خوشی می‌گذراند و اگر از بدکاران بوده است، به بدنی منتقل می‌شود که دوران بعد را

1- شیعه پاسخ می‌دهد، سید رضا حسینی نسب، ص 47