- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 7
- فصل اول کارکردهای مثبت زبان در سفرهای زیارتی 7
- اشاره 8
- زیبایی های زبان 8
- ١. ذکر 11
- ٢. راستگویی 13
- اشاره 14
- ٣. استغفار 14
- -استغفار بی روح 16
- 4. قرائت قرآن 17
- 5. شکرگزاری 18
- 6. دعا و راز و نیاز با خدا 22
- اشاره 22
- -چگونه دعا کنیم 24
- اشاره 27
- فصل دوم کارکردهای منفی زبان در سفرهای زیارتی 27
- زشتی های زبان 28
- اشاره 28
- اشاره 29
- ١. عیب جویی 29
- -گریه بر عیب خود 33
- -حواریون عیب بین و حُسن نظر عیسی (ع) 33
- -بزرگ بینی عیب دیگران 34
- -عیب پوشی خداوند در روز قیامت 35
- ٢. غیبت 37
- ٣. دروغ 40
- اشاره 40
- -درمان دروغگویی 42
- -سرانجام دروغگویان 42
- -راستگو از گناه محفوظ است 43
- اشاره 45
- 4. دشنام و نفرین 45
- -ناسزاگویی و حبس دعا 48
- اشاره 49
- 5. زخم زبان 49
- -کوچک، ولی فتنه انگیز 50
- 6. چاپلوسی و تملق 51
- اشاره 51
- -کاه و کوه 52
- -از چاپلوسی بیزارم 53
- اشاره 55
- ٧. تهمت 55
- -پرهیز از جایگاه تهمت 56
- -عذاب عظیم تهمت زنندگان 56
- -عاقبت تهمت زنندگان 57
- ٨. خودستایی 59
- اشاره 61
- ٩. سخن چینی 61
- -سرانجام سخن چینی 63
- ١٠. رازگشایی 64
- اشاره 64
- -حفظکردن رازهای خود 66
- -رازگشایی با محرمان 68
- الف) پرحرفی 70
- اشاره 70
- ب) عقده حقارت 70
- -عوامل افشای راز 70
- ج) دوستی و رفاقت 71
- د) احساساتی شدن و عصبانیت 71
- ١٢. اهانت و تحقیر 72
- ١٣. بازگویی گناه 73
حضرت فرمود:
ای معاذ! خدا را چنان عبادت کن که گویا او را می بینی و درباره خود این گونه بیندیش که در میان مردگانی!
سپس در ادامه پند و اندرز خود فرمود:
ای معاذ! اگر تمایل داشته باشی، تو را به چیزی آگاه می سازم که بیشتر از هر چیزی در اختیار توست. آن گاه بی آنکه منتظر پاسخی از طرف من باشد، با دست مبارکش به زبانش اشاره کرد. (1)
از این اشاره رسول اکرم اهمیت صیانت از زبان روشن می گردد؛ به خصوص برای کسانی که اطرافیان از او انتظار دارند که حاج آقا و حاجیه خانم به آنان زخم زبان و نیش و کنایه نزند.
6. چاپلوسی و تملق
اشاره
از دیگر آفت های زبان، چاپلوسی و تملق است. چاپلوسی، از موارد رایج آسیب های زبان و نشانه پستی و انحطاط اخلاقی است. در سخنان اولیای دین و اندیشمندان اسلامی، به پیامدهای روانی - اجتماعی و عقوبت اخروی این صفت نکوهیده اشاره شده است. برخی افراد برای اینکه بتوانند نزد دیگران جایگاهی بیابند،
1- المحجه البیضاء، ج 5، ص 1٩3.