- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 7
- فصل اول کارکردهای مثبت زبان در سفرهای زیارتی 7
- اشاره 8
- زیبایی های زبان 8
- ١. ذکر 11
- ٢. راستگویی 13
- ٣. استغفار 14
- اشاره 14
- -استغفار بی روح 16
- 4. قرائت قرآن 17
- 5. شکرگزاری 18
- اشاره 22
- 6. دعا و راز و نیاز با خدا 22
- -چگونه دعا کنیم 24
- فصل دوم کارکردهای منفی زبان در سفرهای زیارتی 27
- اشاره 27
- اشاره 28
- زشتی های زبان 28
- اشاره 29
- ١. عیب جویی 29
- -گریه بر عیب خود 33
- -حواریون عیب بین و حُسن نظر عیسی (ع) 33
- -بزرگ بینی عیب دیگران 34
- -عیب پوشی خداوند در روز قیامت 35
- ٢. غیبت 37
- اشاره 40
- ٣. دروغ 40
- -درمان دروغگویی 42
- -سرانجام دروغگویان 42
- -راستگو از گناه محفوظ است 43
- اشاره 45
- 4. دشنام و نفرین 45
- -ناسزاگویی و حبس دعا 48
- اشاره 49
- 5. زخم زبان 49
- -کوچک، ولی فتنه انگیز 50
- اشاره 51
- 6. چاپلوسی و تملق 51
- -کاه و کوه 52
- -از چاپلوسی بیزارم 53
- ٧. تهمت 55
- اشاره 55
- -پرهیز از جایگاه تهمت 56
- -عذاب عظیم تهمت زنندگان 56
- -عاقبت تهمت زنندگان 57
- ٨. خودستایی 59
- ٩. سخن چینی 61
- اشاره 61
- -سرانجام سخن چینی 63
- اشاره 64
- ١٠. رازگشایی 64
- -حفظکردن رازهای خود 66
- -رازگشایی با محرمان 68
- اشاره 70
- -عوامل افشای راز 70
- الف) پرحرفی 70
- ب) عقده حقارت 70
- ج) دوستی و رفاقت 71
- د) احساساتی شدن و عصبانیت 71
- ١٢. اهانت و تحقیر 72
- ١٣. بازگویی گناه 73
غوطه وریم، بیرون می کشد و به راهی که صلاح ما در آن است، می برد. او بود که ما را پس از گمراهی هدایت کرد و پس از نابینایی، بینایی بخشید. (1)
٧. تهمت
اشاره
تهمت یکی از زیان بارترین و جبران ناپذیرترین کارکردهای زبان است. این آفت زبان، برای خود پرونده سیاهی دارد که هیچ قاضی مقتدری نمی تواند از عهدۀ اصلاح و پاکسازی آن برآید. ابعاد ناگفته تهمت، بیش از ابعاد مکرر گفته شده آن است.
اگر در جامعه ای تهمت رواج پیدا کند، به یقین آن جامعه سربلند نخواهد شد.
حضرت علی (ع) در مورد پرهیز از مواضع اتهام می فرماید:
مَنْ وضَعَ نَفْسَهُ مَواضِعَ التُّهمَهِ فلا یَلُومَنَّ مَنْ أَساءَ بِهِ الظَّنَّ. (2)
کسی که خود را در جایگاه تهمت قرار داد نباید کسی را که به او بدگمان است، نکوهش کند.
1- نهج البلاغه، خطبه 216.
2- نهج البلاغه، حکمت 15٩.