- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 7
- فصل اول کارکردهای مثبت زبان در سفرهای زیارتی 7
- اشاره 8
- زیبایی های زبان 8
- ١. ذکر 11
- ٢. راستگویی 13
- ٣. استغفار 14
- اشاره 14
- -استغفار بی روح 16
- 4. قرائت قرآن 17
- 5. شکرگزاری 18
- اشاره 22
- 6. دعا و راز و نیاز با خدا 22
- -چگونه دعا کنیم 24
- اشاره 27
- فصل دوم کارکردهای منفی زبان در سفرهای زیارتی 27
- اشاره 28
- زشتی های زبان 28
- اشاره 29
- ١. عیب جویی 29
- -گریه بر عیب خود 33
- -حواریون عیب بین و حُسن نظر عیسی (ع) 33
- -بزرگ بینی عیب دیگران 34
- -عیب پوشی خداوند در روز قیامت 35
- ٢. غیبت 37
- ٣. دروغ 40
- اشاره 40
- -درمان دروغگویی 42
- -سرانجام دروغگویان 42
- -راستگو از گناه محفوظ است 43
- 4. دشنام و نفرین 45
- اشاره 45
- -ناسزاگویی و حبس دعا 48
- اشاره 49
- 5. زخم زبان 49
- -کوچک، ولی فتنه انگیز 50
- اشاره 51
- 6. چاپلوسی و تملق 51
- -کاه و کوه 52
- -از چاپلوسی بیزارم 53
- ٧. تهمت 55
- اشاره 55
- -پرهیز از جایگاه تهمت 56
- -عذاب عظیم تهمت زنندگان 56
- -عاقبت تهمت زنندگان 57
- ٨. خودستایی 59
- ٩. سخن چینی 61
- اشاره 61
- -سرانجام سخن چینی 63
- اشاره 64
- ١٠. رازگشایی 64
- -حفظکردن رازهای خود 66
- -رازگشایی با محرمان 68
- -عوامل افشای راز 70
- الف) پرحرفی 70
- اشاره 70
- ب) عقده حقارت 70
- ج) دوستی و رفاقت 71
- د) احساساتی شدن و عصبانیت 71
- ١٢. اهانت و تحقیر 72
- ١٣. بازگویی گناه 73
١٢. اهانت و تحقیر
از دیگر آفت های زبان اهانت و تحقیر دیگران است. بی گمان، کسی که زبان به اهانت می گشاید آلوده شده و در واقع خود را تحقیر کرده است. در حدیثی از پیامبراسلام (ص) آمده است:
أذَلُّ النّاسِ مَنْ أَهانَ النّاسَ. (1)
ذلیل ترین مردم، کسی است که به آنان اهانت روا دارد.
تحقیر کردن مؤمن از زشت ترین کارکردهای زبان است. هرگز نباید افراد فقیر، ناتوان یا کسانی که عیوب ظاهری دارند را تحقیر کرد؛ چراکه خداوند به امور انسان ها آگاه است و این عمل برپایه فضایل اخلاقی نیست. امام صادق (ع) در این باره می فرماید:
هیچ مؤمن فقیری را تحقیر نکنید، به درستی که هرکس مؤمن تهیدستی را تحقیر نموده و کوچکش کند، خدا او را تحقیر می کند و همواره مورد خشم و غضب خداوند خواهد بود، تا از تحقیر کردن بیرون برود، یا توبه کند. (2)
بعضی عادت کرده اند که دیگران را تحقیر کنند؛ مثلاً به دیگران لقبی می دهند، کسانی که به تحقیر کردن دیگران
1- نهج الفصاحه، ص 4٨.
2- بحارالانوار، ج٧5، ص 146.