نسیم معرفت حج سیره و سخن اخلاقی و عرفانی بزرگان در مناسک حج صفحه 23

نیست که در یک وقت معینی، اجتماع تمام مسلمین روی زمین در یک جا، از نظر سیاسی چقدر دارای نتایج مهمی خواهد بود. (1)

حج، مسلمانان را درباره سرنوشت دیگر هم کیشان حسّاس می سازد و برای اصلاح جامعه اسلامی و خوشبختی مادی و معنوی مسلمانان راهکارهایی می دهد که نتیجه آن، دستیابی به دستاوردهای درخور توجهی است. در ادامه به برخی دستاوردهای سیاسی حج اشاره می نماییم:

یک - وحدت و همدلی

حج، اجتماع جهانی مسلمانان و نشان دهنده عظمت و قدرت و وحدت انسان هاست. همین اجتماع مسلمانان و وحدتشان، نوعی جهاد با کافران و شکست برای آنهاست. اگر مسلمانان در ایام حج، دست یاری به هم دهند، در ضعیف ترین حالات می توانند قوی ترین دشمنان را از پای درآورند. (2)

مورچگان را چو بود اتفاق

شیر ژیان را بدرانند پوست

پشه چو پُر شد، بزند پیل را

با همه تندی و صلابت که اوست (3)

***

نبینی که چون با هم آیند مور

ز شیران جنگی برآرند شور؟ !

نه موری که مویی کزان کمترست

t چو پُر شد ز زنجیر محکم تر است؟ ! (4)

و چه زیبا می گوید سعدی شیرازی: «اندک اندک خیلی شود، و قطره قطره سیلی گردد؛ یعنی آنان که دست قوت ندارند، سنگ خورده نگه دارند، تا به وقت فرصت دمار از دماغ ظالم برآرند.

1- تاریخ تمدن اسلام و عرب، صص 5٢5 و 5٢٧.
2- بعد اجتماعی اسلام، ص ١٢٧.
3- کلیات سعدی، ص ١٠5.
4- کلیات سعدی، ص ٢٠٨.