نسیم معرفت حج سیره و سخن اخلاقی و عرفانی بزرگان در مناسک حج صفحه 452

٢. قربانی، نماد ایثار و فداکاری

ایثار و فداکاری، ویژگی انسان های بزرگ و یکی از عوامل امتیاز و برتری آنها بر دیگران است. برخی از مقام های والای معنوی جز با ایثار آنچه محبوب انسان است، به دست نمی آید. دستاورد بزرگ ایثار آن است که هم، راه خوشبختی و پیشرفت را برای شخص ایثارگر هموار می کند، و هم برای مردمان جامعه. برای مثال، آنکه در موقعیت جهاد قرار می گیرد و بدن یا جان خویش را ایثار می کند، هم در صفِ پیشرو مجاهدان در راه خدا قرار می گیرد، و هم جامعه را از گزند متجاوزان و ستمکاران ایمن می دارد. در اهمیت ایثار همین بس که تا انجام نشود، دست شیطان های جنی و انسی به طور کامل کوتاه نخواهد شد. حاجی در عید اضحی با قربانی کردن، درس بزرگ ایثار را فرا می گیرد و می آموزد که تا گاهی عزیزترین چیزهای خود را قربانی نکند، رضایت خدا را به دست نخواهد آورد و سیر معنوی او تمام نخواهد شد؛ همان گونه که حج بدون قربانی، حجی ناتمام است.

آیت الله طالقانی می گوید:

. . . حج گزاران، حیواناتی را که به آنها علاقه دارد برای قربانی ذبح می کنند. بزرگ ترین مرحله فداکاری، کشته شدن است، اما از آن بالاتر این است که انسان فرزند خود را فدا کند! باز از آن بالاتر این است که انسان فرزند دلبندش را به دست خود قربانی کند. این همان کار ابراهیم (ع) در سرزمین وحی بود که خود و فرزندش برای چنین فداکاری آماده شدند و از آزمایش الهی پیروز و سربلند بیرون آمدند. ابراهیم خلیل ندای توحید را - که ندای آزادی بشر از بندهای بندگی غیر خداست - از کنار همین خانه سر داد و دعوت به حج و قربانی را اعلام کرد و پرچم حق و جهاد در راه او را برافراشت.

قرن ها گذشت و ملل و اقوام مختلف آمدند و گذشتند و شرک و بت پرستی