امیر المؤمنین اسوه وحدت صفحه 244

اگر ابن سبایی وجود می داشت و اگر با ابوذر و یا عمار ملاقات کرده بود،منطقی بود،که او از ایشان چیزی بیاموزد و فرا گیرد.هر گاه ابن سبا می گفت،که علی (ع) جانشین پیامبر (ص) است و همان عقیده هر کدام از این دو مرد (عمار و ابوذر) نیز باشد،پس در حقیقت سخن او برگرفته از عقیده ای است که این دو شخص بدان معتقدند و به او آموخته اند،زیرا ابن سبا آن را از شخص پیامبر (ص) نشنیده

بوده است،بلکه ابوذر و عمار بودند که در روز غدیر راجع به علی (ع) از پیامبر شنیدند که می فرمود:«هر کس را که من مولا و سرورم،این علی مولای اوست...»و هم ایشان از پیامبر (ص) شنیدند که می گفت:براستی که من میان شما چیزی را به جا می گذارم که اگر به آنها چنگ بزنید هرگز گمراه نخواهید شد:کتاب خدا و خاندانم،اهل بیت من،پس،مواظب باشید،چگونه پس از من در مورد آنها به جای من رفتار خواهید کرد... »تردیدی نیست که آن دو صحابی از آن سخنان دریافتند که پیامبر (ص) ،علی (ع) را جانشین خود قرار داده است.

چه کسی قائل به رجعت است؟

اما عقیده به رجعت را هیچ کس از ابوذر و عمار نقل نکرده است،ولی کتابهای تاریخ و دیث به تواتر نقل کرده اند،عمر کسی است که در روز رحلت پیامبر (ص) گفت پیامبر (ص) برمی گردد.عمر،آن روز،ایستاد و گفت:«همانا مردانی از منافقان گمان می برند که پیامبر خدا (ص) از دنیا رفته است،در صورتی که پیامبر (ص) نمرده است،و لیکن او به نزد پروردگارش رفته است چنان که موسی بن عمران سوی پروردگارش رفت.به خدا سوگند که او برمی گردد، چنان که موسی بازگشت...»عمر از عقیده خود برنگشت تا این که ابو بکر سخنرانی کرد و رحلت پیامبر (ص) را اعلان داشت و این آیه شریفه را تلاوت کرد:«و محمد،رسولی بیش نیست که پیامبرانی پیش از او از دنیا رفته اند.آیا پس اگر بمیرد و یا کشته شود به دین نیاکان خود برمی گردید...»

عمر،این عقیده را از ابن سبا و یا از دیگران فرا نگرفته بود.هنوز ابن سبایی وجود نداشت و حتی در مخیله سیف بن عمر تمیمی هم نبود.

براستی که نه تنها عقیده دارم ابن سبایی وجود

نداشته است،بلکه حتم دارم که وجود افسانه ای او را برای تیره کردن آوازه پیروان خاندان پیامبر (ص) ساخته اند.دکتر طه حسین، نکته سنج نابینا،می گوید:«و صاحب ایشان ابن سوداء تنها کسی است که ساختگی و بیمار گونه،سرانجام،هنگامی که میان شیعه و دیگر گروههای اسلامی جدال در گرفته بود،اختراع شد.دشمنان شیعه می خواستند در اصول این مذهب برای کاربرد نیرنگ خود و رسیدن به هدف نهایی خویش درباره ایشان،عنصری یهودی وارد کنند...»دکتر طه حسین می گوید:«در حقیقت ابن سودا موجودی خیالی بیش نبوده است،و اگر موجودی واقعی هم بوده است از چنان اهمیتی که مورخان ترسیم کرده اند و نقش او را در ایام عثمان و در سال اول خلافت علی (ع) مجسم کرده اند،برخوردار نبوده است.او کسی است که دشمنان شیعه تنها برای شیعه او را اندوخته کرده اند...» (10)

منشا افسانه سبایی

می خواهم بگویم که تنها سر چشمه افسانه عبد الله بن سبا و یا ابن سوداء،همان سیف بن عمر تمیمی است که در قرن دوم هجری می زیسته است.و طبری،ابن عساکر و ابن ابی بکر از همین سیف داستان را گرفته اند.دیگر مورخان مانند ابن اثیر،ابن کثیر و ابن خلدون و ابو الفداء آن را از طبری نقل کرده اند.

ابن سیف از جعل کنندگان روایت بوده است.سید مرتضی عسکری،ناقد پژوهنده،در کتاب خود«عبد الله بن سبا»عقاید تعدادی از دانشمندان حدیث را در مورد سیف،نقل کرده است و مطالب ذیل را یادآور شده است: