امیر المؤمنین اسوه وحدت صفحه 320

آری وقتی پیامبر (ص) می داند که امتش در چنین وضع خطرناکی هستند،از مهمترین وظایف اوست که ناخدایی انتخاب کند تا کشتی امت را از خطرهای امواج فتنه هایی که انتظار برخورد با آنها را داشت،بر کنار دارد.و این از وظایف حتمی او بود،صرف نظر از طبیعت اصول رسالت قوانین آسمانی سازنده آنها و سازگاری و ناسازگاری آن اصول با موضوع انتخاب.و حتی اگر طبیعت قوانین اسلامی با انتخاب سازگار بود و انتخاب در حالتهای معمولی پیآمدهایی صحیح می داشت،در وضعیتهای استثنایی که پیامبر (ص) پیش بینی می کرد،امت پس از وفاتش با آنها روبرو شود،نمی توانست سرانجامی صحیح داشته باشد. و واگذاری سرنوشت امت به دست تصادف انتخاب در آن اوقات خطرناک،اهمیت ندادن به امانت است،آن هم از بزرگترین فرد امین و سرور پیامبران (ع) که برای نجات امت از گمراهیها و مهلکه ها مبعوث شده است،قابل تصور نیست که ایشان

را بی یار و یاور در میان گمراهیها و آشوبها ترک کند.

قسمت اول

در این جا دلیل سومی وجود دارد که ما را وامی دارد تا از پیامبر انتظار داشته باشیم، جانشینی برای خود انتخاب کند تا در نبودن او به نیابت از وی رهبری امت را به عهده گیرد.و آن دلیل این است که باید کسی باشد تا رسالتی را که پیامبر (ص) به جا گذارده است با تفصیل و روشنی به مردم معرفی کند.البته پیامبر (ص) برای امتش کتاب خدا و سنتهای نبوی را باقی گذاشته،و دستور پیروی از آنها را داده است.در صورتی که کتاب خدا الفاظی است با معانی گوناگون که حتی بزرگترین دانشمندان از تاویل آنها آگاه نیستند.و ما می بینیم که آرا و عقاید مختلفی دارند و همه آنها نیز به قرآن استدلال می کنند.بطور مثال:

بعضی از دانشمندان معتقدند که صرف تماس مرد با زن،ناقض وضو است و برای اثبات عقیده خود به این آیه مبارکه استدلال می کنند:

«...اگر بیمار بودید و یا مسافر یا کسی از شما رفع حاجت کرد و یا با زنان تماس گرفت و آب نیافتید،پس روی زمین پاک تیمم کنید و بعد رویها و دستهایتان را مسح کنید.براستی که خداوند بخشاینده و آمرزنده است.»

آنها به این آیه استدلال می کنند،چون از عبارت اولا مستم النساء»چنین برداشت می کنند، که مقصود صرف تماس است،هر نوع تماسی،با هر عضوی از اعضای زن باشد.و از این رو فتوا می دهند،که وضو لازم است،هر چند که مردی بدون هیچ قصدی دست زنش را لمس کند.و بعضی از دانشمندان می گویند صرف تماس ناقض وضو نیست.بلکه آنچه ناقض وضو است همبستر شدن است،آنها نیز برای اثبات نظر خویش از همین آیه

استفاده می کنند،چون از تماس با زنان بالاتر از مجرد تماس را می فهمند.

و همچنین دانشمندان در مورد وضو اختلاف نظر دارند،گروهی نظر دارند که شستن پاها واجب است نه مسح پاها.و این گروه استدلال می کنند به آیه مبارکه:«صورتها و دستهایتان را تا آرنجها بشویید.و سرها و پاهایتان را تا مچ پا مسح کنید...» (15) از آن جا که بعضی از قاریان،آیه مبارکه را«و ارجلکم به نصب خوانده اند.و معنای آن عطف گرفتن و ارجل بر«وجوه است،پس همان طوری که صورتها شسته می شود پاها نیز باید شسته شود.ولی گروه دیگر معتقدند که باید هر دو پا در وضو به جای شستن،مسح کشیده شوند،و این دسته از علما به همین آیه مبارکه استدلال می کنند،از آن جا که بعضی از قاریان آیه را«و ارجلکم به کسره خوانده اند.و معنای آن عطف گرفتن ارجل بر«رؤوس است.پس همان طوری که سرها را مسح می کشند، پاها را نیز مسح می کشند (16) .و در اموری که مربوط به عقیده است و بیشتر از تفصیل وضو و امثال آن اهمیت دارد دانشمندان اسلامی را می بینیم که به گروههای مختلفی تقسیم می شوند و هر گروهی نیز به قرآن استدلال می کنند،به طور مثال: