امیر المؤمنین اسوه وحدت صفحه 336

«از رسول خدا شنیدم که به علی می فرمود:تو نسبت به من به منزله هارون نسبت به موسی هستی جز این که پیامبری پس از من نخواهد آمد» (20) و طبیعی است که اسماء در حمله تبوک نبوده است پس او این روایت را از پیامبر (ص) در غیر قضیه تبوک شنیده است.و گاهی خواننده در شگفت می ماند که توده دانشمندان چگونه حدیث منزلت را-علی رغم روشنی صحت سند و دلالت حدیث-دلیل بر جانشینی علی (ع) از پیامبر (ص) و خلافت او ندانسته اند. به این خواننده گرامی باید بگویم که موضع منفی این گروه دانشمندان نسبت به لت حدیث بر مقصود پیامبر (ص) نتیجه عناد و یا ضعف در اخلاصشان در جستجوی حقیقت

نیست.ولیکن آنچه اتفاق افتاده این است که این توده دانشمندان در اجتماعی زندگی می کردند که معتقد بود پیامبر (ص) از دنیا رفته و کسی را پس از خود به جانشینی تعیین نکرده است.و من اعتقاد دارم که اگر موج این بیان پیامبر (ص) که احادیث منزلت بیانگر آن است،به ابو بکر می رسید،آن گروه دانشمندان چنان موضعی نسبت به این حدیث نمی گرفتند. پس اگر پیامبر (ص) گفته بود:ای ابو بکر،آیا تو نمی خواهی که نسبت به من به منزله هارون نسبت به موسی باشی جز این که پس از من پیامبری نخواهد آمد،علمای جمهور تردیدی به خود راه نمی دادند که این عبارت دلیلی روشن است بر این که پیامبر (ص) ابو بکر را پس از خود به جانشینی تعیین کرده است!و من به نوبه خود می گویم که اگر پیامبر (ص) به ابو بکر چنان فرموده بود ایمان می آوردم که پیامبر (ص) ابو بکر را به جانشینی خود تعیین فرموده است.

در حقیقت پیامبر (ص) از مشابهت مقام علی (ع) و هارون بیش از یک مرتبه برای مسلمانان سخن گفته است.امام نسایی در«خصائص العلویه نقل کرده است که وقتی جعفر بن ابی طالب و زید بن حارثه با امام علی (ع) در باره کفالت دخترک یتیم حمزه سید الشهدا اختلاف پیدا کردند،پیامبر (ص) ضمن مطالبی که عنوان کرد،گفت:«یا علی!تو نسبت به من به منزله هارون نسبت به موسی (ع) هستی...» (21) و حسن بن بدر،حاکم در«الکنی و شیرازی در«الالقاب و ابن نجار نقل کرده اند که پیامبر (ص) در حالی که-ابو بکر،عمر و ابو عبیده بن الجراح که نزد پیامبر بودند-به علی (ع) فرمود:«یا علی تو نخستین فرد از ایمان آورندگان و اولین مسلمانی،تو نسبت به من به منزله

هارون نسبت به موسی (ع) هستی...» (22) و از زید بن عوفی نقل شده است که پیامبر خدا (ص) روز پیمان برادری به علی علیه السلام (در سال اول هجری) فرمود:«به خدایی که مرا بحق فرستاده است سوگند،پیمان برادری تو را تاخیر نینداختم مگر برای خودم.و تو نسبت به من به منزله هارون نسبت به موسی (ع) هستی جز این که پیامبری پس از من نخواهد آمد.و تو برادر و وارث منی...» (23)

این احادیث و جز اینها از احادیثی که نقل نکرده ام،دلالت روشن دارند بر این که علی (ع) نسبت به پیامبر (ص) به منزله هارون نسبت به موسی (ع) بوده است و تمام آن مراتب را که هارون داشته است-به جز پیامبری-دارد.پس او نایب عام پیامبر (ص) است (نه در یک مورد خاص) .و او همچون شخص پیامبر (ص) زمامدار همه مسلمانان و مورد اطاعت همه آنهاست. و این زمامداری که به او مرحمت شده است جز از طریق وحی از جانب خدا به پیامبر بزرگوارش نبوده است.پیامبر (ص) بارها از همانندی جایگاه علی (ع) و هارون سخن گفته است.و در موارد زیادی و آخرین موردی که در آن جا پیامبر (ص) در باره این موضوع سخن گفت روز حمله تبوک در ماه رجب از سال نهم پس از هجرت بوده است.و پس از چند ماهی در همان سال پیامبر (ص) را می بینیم که موضعی شبیه همین موضع را گرفته است،آن هنگامی که ابو بکر را می فرستد تا سوره براءت را برای حاجیان قراءت کند.

پس حال باید ببینیم که آن داستان از چه قرار بوده است؟

پی نوشتها

1-سوره طه (20) آیه 30.
2-صحیح بخاری،ج 5 ص 24.
3-ص 131.
4-ج 3 ص 133.