حج و تعالی جهان اسلام : مروری بر کارکرد های بین المللی حج با تمرکز بر بیداری اسلامی صفحه 132

بیت عتیق که از اسامی کعبه است، معنایی «قدیمی» نیز دارد و با دقت در این معنا، روشن می شود که بیانگر مفهوم امت واحد است. هدف پروردگار این است که همه بندگان و امت های اسلامی را در حکم امت واحد و به مباثه اعضای یک خانواده یا اجزای یک ساختمان که به هم مرتبط بوده و یکدیگر را نگاه می دارند، معرفی نماید. (1)

جمع بندی

حج عبادتی فراملی و فرامرزی است که در مهد تمدن و تاریخ اسلامی انجام می شود و از این جهت، توجه مسلمانان را به این نکته جلب می کند که آنها فراتر از همه هویت های فرهنگی و ملی و حتی مذهبی و فرقه ای، در یک هویت دینی فرادینی مشترک اند و از تاریخ و تمدن یکسانی برخوردارند. به این ترتیب در حج، هویت دینی در سطح تمدنی و فراملی تقویت و از این جهت، امت اسلامی تقویت می شود. همه ارکان سیاسی، فقهی، ارتباطی، اقتصادی و اخلاقی حج، در این راستا تحلیل شدنی است. رهاورد ارزشمند این نظام دینی در حج، تقویت قدرت، امنیت و کنشگری فعال کشورهای اسلامی در نظام بین الملل است.

از آنچه گذشت می توان گفت حج در بستر هویت دینی، وحدت را در جهان اسلام تقویت می کند و از این طریق، سه رهاورد ارزشمند را به دنبال دارد: قدرت، امنیت و امت. به عبارت دیگر حج را می توان به یک هرم تشبیه کرد که قاعده ذیل آن، هویت دینی است و در رأس هرم، وحدت قرار دارد. رأس هرم با سه مؤلفه قدرت، امنیت و امت، با قاعده هرم در ارتباط است.