حج و تعالی جهان اسلام : مروری بر کارکرد های بین المللی حج با تمرکز بر بیداری اسلامی صفحه 177

فضای تبلیغاتی و سیاسی در راستای مطالبات جهان اسلام، بر عهده بگیرد.

در این بخش تأثیر حج بر بیداری اسلامی را در فضای جهانی شدن بررسی می کنیم.

1. تضعیف دولت ها و افزایش حضور و قدرت ملت ها

حضور پررنگ و یکپارچه ملت ها در صحنه سیاست بین الملل، ظرفیت جدیدی را برای اثرگذاری و نقش آفرینی حج فراهم می کند. جمعیت بسیاری از سراسر جهان در ایام حج گرد هم می آیند. این جمعیت، می تواند با همبستگی و یکرنگی، دولت های اسلامی را تحت فشار قرار دهد و آنها را از خواب غفلت و بی خبری بیدار کند.

جهانی شدن در بعد سیاسی و اقتصادی، نظام دولت- ملت ها را از جنبه های گوناگون به چالش می کشاند. افزایش روابط اقتصادی، شکل گیری اتحادیه ها، سازمان ها و شرکت های فراملی، قدرت دولت ها را کاهش داده است. (1) علاوه بر جریان جهانی اقتصاد، پیشرفت های خیره کننده در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، (2) مطرح شدن مسائل جهانی (3)، مانند تخریب محیط زیست و پیدایش سازمان های بین المللی غیر دولتی (4)، حاکمیت دولت ها را به چالش می کشاند. بنابراین مدیریت و اداره جامعه جهانی، از توان و ظرفیت دولت های ملی فراتر می رود. بنابراین کاهش قدرت و استقلال دولت ها و به طور کلی کارایی آنها، موجب کاهش اقتدار نظام دولت - ملت ها خواهد شد.

جهانی شدن با ایجاد تزلزل در پاره ای از مسئولیت های دولت و محدود ساختن

1- (1) . برای نمونه ر.ک: درآمدی بر روابط بین الملل، رابرت جکسون و جرج سورنسون، ترجمه مهدی ذاکریان؛ جهانی شدن و جهان سوم، ری کیلی و فیل مارفلیت، ترجمه حسن نورائی بیدخت و محمدعلی شیخ علیان؛ جهانی کردن فقر و فلاکت استراتژی تعدیل ساختاری در عمل، احمد سیف.
2- (2) . ر.ک: جهانی شدن فرهنگ و هویت، ص84.
3- (3) . ر.ک: درآمدی بر روابط بین الملل، رابرت جکسون و جرج سورنسون، ترجمه مهدی ذاکریان، ص324.
4- (4) . ر.ک: تصور و واقعیت، مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد در تهران، صص 6 و 7.