- دیباچه 1
- اشاره 7
- مقدمه 10
- برائت از مشرکان و بیداری اسلامی 12
- اشاره 12
- 1. نظریه دشمن مشترک 14
- اشاره 16
- الف) انسجام بخشی 16
- د) امنیت بخشی در عرصه بین الملل 21
- مقدمه 26
- تأثیر انقلاب اسلامی بر بیداری اسلامی 27
- عناصر و مؤلفه های انقلاب اسلامی و حج 28
- اشاره 28
- 1. خدامحوری 32
- 2. مردم محوری 33
- 3. رهبری 36
- 4. وحدت کلمه و همبستگی 38
- 5. قیام و مبارزه 39
- 6. دشمن شناسی 41
- عرصه ها و زمینه های حج در صدور انقلاب 43
- اشاره 43
- 2. شناساندن دشمن و برائت از آن 47
- 3. معرفی انقلاب 49
- اشاره 53
- 1.تعصبات فرقه ای و مذهبی 53
- موانع صدور گفتمان انقلاب اسلامی در حج 53
- 2. انحصار در ابعاد فقهی حج 54
- الف) تفکر وهابی 55
- 3. حکومت آل سعود 55
- اشاره 55
- ب) نگرش نسبت به غرب 56
- الف) ویژگی های حاکم 61
- 5. تفاوت نظام سیاسی تشیع و تسنن 61
- اشاره 61
- ب) نظام روحانیت 62
- 6. ناکارآمدی جمهوری اسلامی 63
- مقدمه 65
- جایگاه مسئله فلسطین در بیداری اسلامی 67
- ظرفیت های حج در تقویت آرمان فلسطین در بیداری اسلامی 68
- اشاره 68
- اشاره 68
- 1. ظرفیت های دانشی (آگاهی بخشی) 68
- الف) توجه به نقش دولت ها 69
- د) معرفی الگوهای مبارزه در جهان اسلام 74
- ه) بیان آسیب های مبارزه و قیام 75
- و) پیوستگی منافع امت اسلامی با فلسطین 76
- اشاره 77
- 2. ظرفیت های گرایشی (احساسی) 77
- الف) برانگیختن احساسات مسلمانان 77
- ب) روحیه دادن به مسلمانان 78
- اشاره 80
- 3. ظرفیت های کنشی (رفتاری) 80
- الف) ایجاد وحدت 81
- ب) محکومیت تجاوزات اسرائیل 82
- مقدمه 85
- ابعاد اقتصادی بیداری اسلامی 87
- ظرفیت های اقتصادی حج و بیداری اسلامی 89
- 1. اقتصاد و سیاست 89
- اشاره 89
- اشاره 92
- الف) توسعه گردشگری دینی 92
- 2. اقتصاد و توسعه 92
- ب) تشکیل بازار مشترک اسلامی 95
- ج) تشکیل اتحادیه های همکاری اقتصادی 98
- زمینه های فرهنگی - اجتماعی همگرایی اقتصادی مسلمانان و حج 99
- اشاره 102
- مقدمه 103
- بیداری اسلامی و وحدت جهان اسلام 104
- اشاره 106
- فرایند حج در تقویت وحدت جهان اسلام در راستای بیداری اسلامی 106
- اشاره 107
- الف) حج و تقویت هویت تمدنی 108
- ب) تمرکز بر دشمن مشترک 110
- اشاره 111
- 2. همگرایی ارتباطی (تقویت روابط بین مسلمانان) 111
- الف) تقویت هویت دینی 112
- ب) تقویت سرمایه اجتماعی 114
- 3. همگرایی فقهی (مناسک وحدت بخش) 115
- اشاره 115
- الف) جمعی بودن 117
- ب) ساختارشکن بودن 119
- 5. همگرایی اقتصادی (وحدت آفرینی ابعاد اقتصادی حج) 122
- 1. تقویت قدرت 125
- آثار تقویت وحدت اسلامی در حج 125
- اشاره 125
- 2. ارتقای امنیت 126
- 3. تشخص هویتی و کنشگری فعال در عرصه بین الملل 129
- 4. تقویت ایده امت اسلامی 130
- مقدمه 133
- جنبه های مردمی بیداری اسلامی 135
- جایگاه ملت ها در عرصه جدید بین الملل 136
- حج و ارتقای جایگاه ملت های مسلمان در عرصه بین الملل 136
- ظرفیت حضور ملت ها در حج در بیداری اسلامی 138
- اشاره 138
- اشاره 139
- الف) تحت فشار قرار دادن دولت ها 140
- ب) تأثیرگذاری بر سیاست جهانی 142
- اشاره 143
- 2. ایجاد و تقویت جنبش های اجتماعی 143
- الف) تقویت باورهای مشترک 144
- ب) اعمال فشار به نهادهای رسمی قدرت 146
- ج) جهان شمولی و تقویت همبستگی اجتماعی 149
- مقدمه 152
- اشاره 154
- حج، رسانه اسلامی 154
- 1. امپریالیسم رسانه ای و ضرورت توجه به ابعاد رسانه ای حج 154
- 2. ابعاد رسانه ای حج 157
- اشاره 159
- ظرفیت های رسانه حج در بیداری اسلامی 159
- الف) کارکرد اطلاع رسانی 160
- اشاره 160
- 1. کارکردهای رسانه ای حج و بیداری اسلامی 160
- ب) کارکرد آموزشی یا انتقال فرهنگ 162
- ج) کارکرد همگن سازی 164
- د) کارکرد راهنمایی و رهبری 165
- ه) کارکرد بحران زدایی 166
- اشاره 168
- 2. دیپلماسی رسانه ای حج و بیداری اسلامی 168
- ب) کسب منافع و ارتقای جایگاه بین المللی 170
- مقدمه 172
- اهمیت و عرصه های جهانی شدن 173
- حج و جهانی شدن 174
- اشاره 175
- جهانی شدن، بیداری اسلامی و حج 175
- 1. تضعیف دولت ها و افزایش حضور و قدرت ملت ها 177
- 2. افزایش اتحاد و انسجام و کمرنگ شدن هویت های قومی و فرقه ای 178
- 3. کنشگری در عرصه بین الملل 180
- مقدمه 183
- ابعاد تمدنی بیداری اسلامی 184
- 1. نقش حج در شکل گیری تمایلات تمدنی 187
- اشاره 187
- ابعاد تمدنی حج 187
- 2. نقش حج در شکل گیری اندیشه های تمدنی 188
- 3. نقش حج در شکل گیری هویت تمدنی 190
- 4. نقش حج در شکل گیری سبک زندگی اسلامی و محصولات تمدنی 191
- تقویت بعد تمدنی بیداری اسلامی در حج 193
مجموعه ای این چنین فراگیر و همگانی، با انگیزه های بسیار والای معنوی، در دنیا بی نظیر است. افسوس که مسلمانان هنوز قدرت عظیم حج را درنیافته اند. گلادستون، نخست وزیر سیاستمدار انگلستان در گفتار معروفی در مجلس عوام آن کشور گفت: «مادام که نام محمد در مأذنه به عظمت یاد می شود و قرآن برنامه زندگی مسلمانان است و حج برگزار می گردد، جهان مسیحیت در خطر بزرگی است». یا یکی از رجال مسیحیت و غرب می گوید: «وای بر مسلمانان اگر معنی حج را نفهمند و وای بر دیگران اگر مسلمانان، معنی حج را بفهمند». (1)
تأثیر انقلاب اسلامی بر بیداری اسلامی
انقلاب اسلامی ایران یکی از عوامل مهم برون زای بیداری اسلامی است (2)که برای درک تأثیرگذاری عمیق آن، تصور آن کافی است. (3)
با اینکه پایگاه اصلی انقلاب اسلامی ایران را مذهب تشیع شکل می دهد، ولی فارغ از ملیت ها و مرزهای جغرافیایی، در یک جریان جهانی فراگیر سعی دارد توانایی اسلام در مبارزات سیاسی و اجتماعی را نشان دهد. (4) انقلاب اسلامی از یک سو مبارزان سیاسی - اجتماعی غیر دینی را به مددگیری از دین فراخواند و از سوی دیگر جریان های اسلام گرا را به عمل گرایی بیشتر تشویق کرد. (5)
انقلاب اسلامی ایران که در چارچوب اسلام سیاسی تجلی یافت، هرچند در ابتدا،
1- (1) . تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و دیگران، ج1، ص263. [1]
2- (2) . ر.ک: بازخوانی تاثیرات انقلاب اسلامی ایران بر بیداری مسلمانان، سیدمهدی طاهری.
3- (3) . فصلنامه 15 خرداد، «غفلت غربی و بیداری اسلامی: دو حرکت متعارض در دنیای معاصر»، مصطفی امه طلب، سال 4، دوره3، ص139.
4- (4) . ر.ک: حرکت امام خمینی و تجدید حیات اسلامی، راشد الغنوشی، ترجمه هادی خسروشاهی، صص 65 و 69.
5- (5) . ر.ک: تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر کشورهای اسلامی، محمدباقر حشمت زاده، صص 73 و 74.