- دیباچه 1
- اشاره 7
- مقدمه 10
- برائت از مشرکان و بیداری اسلامی 12
- اشاره 12
- 1. نظریه دشمن مشترک 14
- اشاره 16
- الف) انسجام بخشی 16
- د) امنیت بخشی در عرصه بین الملل 21
- مقدمه 26
- تأثیر انقلاب اسلامی بر بیداری اسلامی 27
- عناصر و مؤلفه های انقلاب اسلامی و حج 28
- اشاره 28
- 1. خدامحوری 32
- 2. مردم محوری 33
- 3. رهبری 36
- 4. وحدت کلمه و همبستگی 38
- 5. قیام و مبارزه 39
- 6. دشمن شناسی 41
- اشاره 43
- عرصه ها و زمینه های حج در صدور انقلاب 43
- 2. شناساندن دشمن و برائت از آن 47
- 3. معرفی انقلاب 49
- موانع صدور گفتمان انقلاب اسلامی در حج 53
- اشاره 53
- 1.تعصبات فرقه ای و مذهبی 53
- 2. انحصار در ابعاد فقهی حج 54
- 3. حکومت آل سعود 55
- اشاره 55
- الف) تفکر وهابی 55
- ب) نگرش نسبت به غرب 56
- الف) ویژگی های حاکم 61
- اشاره 61
- 5. تفاوت نظام سیاسی تشیع و تسنن 61
- ب) نظام روحانیت 62
- 6. ناکارآمدی جمهوری اسلامی 63
- مقدمه 65
- جایگاه مسئله فلسطین در بیداری اسلامی 67
- ظرفیت های حج در تقویت آرمان فلسطین در بیداری اسلامی 68
- اشاره 68
- اشاره 68
- 1. ظرفیت های دانشی (آگاهی بخشی) 68
- الف) توجه به نقش دولت ها 69
- د) معرفی الگوهای مبارزه در جهان اسلام 74
- ه) بیان آسیب های مبارزه و قیام 75
- و) پیوستگی منافع امت اسلامی با فلسطین 76
- الف) برانگیختن احساسات مسلمانان 77
- 2. ظرفیت های گرایشی (احساسی) 77
- اشاره 77
- ب) روحیه دادن به مسلمانان 78
- 3. ظرفیت های کنشی (رفتاری) 80
- اشاره 80
- الف) ایجاد وحدت 81
- ب) محکومیت تجاوزات اسرائیل 82
- مقدمه 85
- ابعاد اقتصادی بیداری اسلامی 87
- اشاره 89
- 1. اقتصاد و سیاست 89
- ظرفیت های اقتصادی حج و بیداری اسلامی 89
- الف) توسعه گردشگری دینی 92
- اشاره 92
- 2. اقتصاد و توسعه 92
- ب) تشکیل بازار مشترک اسلامی 95
- ج) تشکیل اتحادیه های همکاری اقتصادی 98
- زمینه های فرهنگی - اجتماعی همگرایی اقتصادی مسلمانان و حج 99
- اشاره 102
- مقدمه 103
- بیداری اسلامی و وحدت جهان اسلام 104
- اشاره 106
- فرایند حج در تقویت وحدت جهان اسلام در راستای بیداری اسلامی 106
- اشاره 107
- الف) حج و تقویت هویت تمدنی 108
- ب) تمرکز بر دشمن مشترک 110
- اشاره 111
- 2. همگرایی ارتباطی (تقویت روابط بین مسلمانان) 111
- الف) تقویت هویت دینی 112
- ب) تقویت سرمایه اجتماعی 114
- 3. همگرایی فقهی (مناسک وحدت بخش) 115
- اشاره 115
- الف) جمعی بودن 117
- ب) ساختارشکن بودن 119
- 5. همگرایی اقتصادی (وحدت آفرینی ابعاد اقتصادی حج) 122
- 1. تقویت قدرت 125
- اشاره 125
- آثار تقویت وحدت اسلامی در حج 125
- 2. ارتقای امنیت 126
- 3. تشخص هویتی و کنشگری فعال در عرصه بین الملل 129
- 4. تقویت ایده امت اسلامی 130
- مقدمه 133
- جنبه های مردمی بیداری اسلامی 135
- حج و ارتقای جایگاه ملت های مسلمان در عرصه بین الملل 136
- جایگاه ملت ها در عرصه جدید بین الملل 136
- ظرفیت حضور ملت ها در حج در بیداری اسلامی 138
- اشاره 138
- اشاره 139
- الف) تحت فشار قرار دادن دولت ها 140
- ب) تأثیرگذاری بر سیاست جهانی 142
- اشاره 143
- 2. ایجاد و تقویت جنبش های اجتماعی 143
- الف) تقویت باورهای مشترک 144
- ب) اعمال فشار به نهادهای رسمی قدرت 146
- ج) جهان شمولی و تقویت همبستگی اجتماعی 149
- مقدمه 152
- اشاره 154
- 1. امپریالیسم رسانه ای و ضرورت توجه به ابعاد رسانه ای حج 154
- حج، رسانه اسلامی 154
- 2. ابعاد رسانه ای حج 157
- اشاره 159
- ظرفیت های رسانه حج در بیداری اسلامی 159
- 1. کارکردهای رسانه ای حج و بیداری اسلامی 160
- اشاره 160
- الف) کارکرد اطلاع رسانی 160
- ب) کارکرد آموزشی یا انتقال فرهنگ 162
- ج) کارکرد همگن سازی 164
- د) کارکرد راهنمایی و رهبری 165
- ه) کارکرد بحران زدایی 166
- اشاره 168
- 2. دیپلماسی رسانه ای حج و بیداری اسلامی 168
- ب) کسب منافع و ارتقای جایگاه بین المللی 170
- مقدمه 172
- اهمیت و عرصه های جهانی شدن 173
- حج و جهانی شدن 174
- جهانی شدن، بیداری اسلامی و حج 175
- اشاره 175
- 1. تضعیف دولت ها و افزایش حضور و قدرت ملت ها 177
- 2. افزایش اتحاد و انسجام و کمرنگ شدن هویت های قومی و فرقه ای 178
- 3. کنشگری در عرصه بین الملل 180
- مقدمه 183
- ابعاد تمدنی بیداری اسلامی 184
- ابعاد تمدنی حج 187
- 1. نقش حج در شکل گیری تمایلات تمدنی 187
- اشاره 187
- 2. نقش حج در شکل گیری اندیشه های تمدنی 188
- 3. نقش حج در شکل گیری هویت تمدنی 190
- 4. نقش حج در شکل گیری سبک زندگی اسلامی و محصولات تمدنی 191
- تقویت بعد تمدنی بیداری اسلامی در حج 193
در این بخش برخی از اصول و مؤلفه های انقلاب اسلامی در راستای فرهنگ حج را بیان می کنیم؛ اصولی که در پایایی و پویایی بیداری اسلامی، جایگاه ویژه ای دارد.
1. خدامحوری
انقلاب اسلامی و حج ابراهیمی، هر دو حاصل احیای تفکر دینی در دوره معاصر هستند. در واقع احیای اسلام ناب، محرک اصلی آن دو است. اسلام، منبع قوی و پرتحرک در زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. پسوند «اسلامی» در حج و انقلاب و «ابراهیمی» در حج، مقصد این دو حرکت را نشان می دهد. البته حج یک عمل عبادی، اجتماعی و سیاسی است و انقلاب یک عمل اجتماعی و سیاسی؛ ولی هر دو برای انجام یک تکلیف و آن ( فَلْیَعْبُدُوا رَبَّ هٰذَا الْبَیْتِ ) (قریش: 3) و ( لاٰ تُشْرِکْ بِی شَیْئاً ) (الحج: 26) هستند. حج ابراهیمی، فرصت جهاد، ایثار، شجاعت، شهامت، وحدت، ذکر و پرستش توحید است. (1)
محتوای حج، گرایش به حق و تهی کردن دل از همه تعلقات، رجم شیاطین انس و جن و عهد با خدای یکتا برای طرد قدرت های شیطانی است. (2)
اسلامِ جمهوری اسلامی، از حیث نظری و عملی، نفی طاغوت با تمام مصادیق آن، نفی تأسیس جبهه غیر خودی، اثبات نظری و عملی حقانیت و تأسیس جبهه خودی است. یکی از عوامل مهم همبستگی جهان اسلام، تفکیک این دو جبهه است. در حالتی که این دو جبهه از یکدیگر تفکیک نشوند، تضاد در داخل گروه شکل می گیرد، ولی با تمایز این دو گروه، انسجام درونی حاصل شده و تضاد با گروه مقابل خواهد بود. (3)
1- (1) . ر.ک: صحیفه امام خمینی، ج21، ص77. [1]
2- (2) . صحیفه امام، ج10، ص160.
3- (3) . آناتومی جامعه، مقدمه ای بر جامعه شناسی کاربردی، فرامرز رفیعی پور، ص125.