تاریخ خمس صفحه 119

1- 196. الطبقات الکبری، ج 5، ص 290 به بعد، نامه فاطمه بنت الحسین علیه السلام به عمر بن عبدالعزیز، که در صفحات پیشین به آن اشاره شد.

2- 197. همان.

سیاسی نشان دهند و حاکمان، هر وقت اراده می کردند می توانستند با کم کردن و یا قطع سهمیه، آنها را در تنگنا قرار دهند و یا با زیاد کردن آن، از برخی آنها بر علیه برخی دیگر بهره بگیرند.

فصل یکم

گام های اساسی امام باقرعلیه السلام در راستای احیای خمس

امام باقرعلیه السلام این آسیبها و چالش ها را به خوبی شناخته بود، پس در راستای مبارزه گام به گام با آن، گام های اساسی برداشتند، که برخی از این اقدامات چنین است:

1 - خمس را باید به خاندان پیامبرصلی الله علیه وآله برسانند

امام باقرعلیه السلام نخست اعلام کرد هر کس مال خمسی در اختیار دارد، مالک آن نیست؛ بلکه از آن خاندان پیامبرصلی الله علیه وآله است و او وظیفه دارد که آن را به امام باقرعلیه السلام برساند؛ گرچه حاکم راضی به پرداخت آن نباشد. ایشان در آغاز بحث ذوی القربی را مطرح نمود و به کنایه اشاره کرد که اینها حقّ ما را نمی دهند و مال جدّ ما پیامبرصلی الله علیه وآله را می خورند.

ابوبصیر می گوید، به امام باقرعلیه السلام گفتم: «ما أیسر ما یدخل به العبد النار؟ قال: من أکل من مال الیتیم درهماً ونحن الیتیم»؛(1) «ابوبصیر می گوید: به امام باقرعلیه السلام گفتم: چه چیز بنده را آسان تر درون آتش می کند؟ فرمود: هر کس یک درهم از مال یتیمی را بخورد و ما یتیم هستیم».