تاریخ خمس صفحه 29

1- 48. همان، ص 21، به نقل از الإصابه، ج 2، ص 197؛ اسد الغابه، ج 3، ص 34؛ الاستیعاب، ج 3، ص 194.

2- 49. همان، ص 20، به نقل از الطبقات الکبری، ج 1، ص 271.

3- 50. همان، به نقل از الطبقات الکبری، ج 1، ص 247.

فصل سوم

خمس در غنایم غیر جنگی در زمان پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله

یکی از مباحث مهم بحث خمس، این است که آیا خمس شامل غنایم غیر جنگی هم می شده است یا خیر؟ و اینکه آیا می توان گفت: چون نزول آیه شریفه «وَاعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ ءٍ فَأَنَّ للَّهِ ِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ … » (1) به هنگام شرایط جنگی بوده، پس آیه مربوط می شود به غنایم جنگی و در غنایم غیر جنگی و در غیر از آن جاری نمی شود؟

پرسش دیگر اینکه: آیا پیامبرصلی الله علیه وآله پس از نزول این آیه شریفه و کارآمد کردن خمس در جامعه اسلامی آن روز، تنها از غنیمت جنگی خمس گرفته اند یا خیر؟

برای یافتن پاسخ این پرسش ها، می بایست با بهره گیری از دانش لغت شناسی و تفسیر، نگاه عمیقی به اخبار تاریخی و سنت پیامبرصلی الله علیه وآله و متون روایات و تفاسیر قرآنی داشته باشیم.

برخی اندیشمندان بر این باورند که در دوران آغازین اسلام،