خمس و زکات صفحه 25

1- 86) وسائل، ج 9، ص 483.

2- 87) وسائل، ج 9، ص 520 .

3- 88) وسائل، ج 9، ص 226.

4- 89) بحار، ج 8، ص 49.

انگشتان دست با هم تفاوت دارند ولی این تفاوت حکیمانه است. در حدیث می خوانیم: دلیل آنکه فقرای خاندان رسالت از صندوق خمس استفاده می کنند برای وابستگی آنان به پیامبر است و تکریم نسل او تکریم او به حساب می آید.(1)

گروهی از امام رضا علیه السلام حلال کردن خمس را درخواست کردند، امام فرمود: «ما امحل هذا تمحضّونا المودّه بالسنتکم و تزوون عنّا حقّنا جعله اللّه لنا و جعلنا له و هوالخمس»(2)، چه مردمی که با زبان اظهار علاقه می کنند، ولی خمس که حق ماست نمی پردازند.

بنابراین اگر شنیده اید که امامی در زمانی خمس را بخشیده دلیل خاصی داشته است. زیرا کنیزانی که از جنگ ها نصیب مسلمانان می شد، جزو غنائم بود و اگر خمس آنان پرداخت نمی شد آمیزش با آنان نامشروع و نسلِ مؤمن، نااهل می شد، یا رساندن خمس به اهل بیت پیامبرعلیهم السلام سبب گرفتار شدن شیعه به دست حکام بنی عباس می شد، لذا برخی امامان می فرمودند: ما خمس را بخشیدیم تا جان شما سالم و نسل شما پاک

بماند.

امّا این امر در یک دوره کوتاه بود و به طور طبیعی امامان معصوم وکلائی در مناطق مختلف داشتند که یکی از وظائف آنان گرفتن خمس از مردم و فرستادن برای آن بزرگواران بود.

16- خمس مربوط به چه چیزهایی است؟

خمس » خمس مربوط به چه چیزهایی است؟

در آیه 41 سوره انفال خواندیم: «واعلموا انّما غنمتم من شی ء...»، هرگونه غنیمتی که بدست آورید خمس آن را بپردازید.

در اینکه مراد از غنیمت چیست، دو نظریه مطرح است: یکی نظر فقهای شیعه که می گویند غنیمت شامل هرگونه کسب و درآمد می شود و خمس بر هرگونه درآمدی است و دیگری نظر مفسرین و فقهای اهل سنّت که می گویند: خمس تنها در غنائم جنگی است و به همین دلیل مسئله خمس را در کتاب جهاد مطرح کرده اند.

دلیل اهل سنّت چند مطلب است:

1- آیه در جنگ بدر نازل شده و مراد از غنیمت، غنائم جنگی است.

پاسخ: اگر منظور از «غنمتم» تنها غنائم جنگی بود، می بایست بگوید: «غنمتم من الحرب» نه آنکه بگوید: «غنمتم من شی ء»

به علاوه اگر بخواهیم به مورد نزول آیه که جنگ است توجّه کنیم و بگوییم مراد از غنیمت، غنائم جنگی است، پس باید خمس، تنها در غنائم جنگ بدر باشد، نه دیگر جنگ ها، در حالی که هیچ کس حکم خمس را مخصوص جنگ بدر ندانسته است.