- 1- مقدّمه 1
- 2- جایگاه خمس در اسلام- دورنمائی از فلسفه خمس و زکات 1
- 3- جامعیّت اسلام 2
- 4- خمس در قرآن 5
- 5- اهمیّت خمس 6
- 6- آثار خمس 8
- 7- خمس در روایات 11
- 8- خمس در زمان پیامبرصلی الله علیه وآله 13
- 9- خمس پس از پیامبر 14
- 10- وسوسه های شیطانی 15
- 11- تفاوت خمس و زکات با مالیات 19
- 12- راه مقاومت در برابر وسوسه ها 20
- 13- موارد ومصارف خمس- خمس برای کیست؟ 21
- 14- سهم پیامبر و امام برای شخصیّت حقوقی آنان 21
- 15- ذی القربی کیست؟ 22
- 16- خمس مربوط به چه چیزهایی است؟ 25
- 17- سنّت پیامبر در کنار کتاب خدا 26
- 18- دیدگاه شیعه 27
- 21- چگونگی تقسیم خمس 31
- 22- مقدار پرداخت 32
- 23- آداب پرداخت 32
- 24- مقدّمه 34
- 26- زکات در اسلام 37
- 28- اهمیّت زکات 39
- 29- معنای زکات 40
- 30- چه کنیم که مردم خمس و زکات مال خود را بپردازند؟ 41
- 31- آثار زکات 47
- 32- مصارف زکات 58
- 33- آیا مصرف زکات تنها در هشت مورد ذکر شده است؟ 64
- 34- آیا زکات باید به هشت قسمت مساوی تقسیم شود؟ 65
- 35- چرا در جامعه فقیر وجود دارد؟ 66
- 36- به چه کسانی نباید زکات بدهیم؟ 66
- 38- چگونگی پرداخت زکات 72
- 39- مقدار دریافت زکات 75
- 40- گیرندگانی که اولویّت دارند 77
- 41- شیوه دریافت زکات 80
- 42- توافق عادلانه 84
- 43- تسهیلات در گرفتن زکات 84
- 44- چه مالی زکات دارد؟ 85
- 45- گستره زکات 86
در جمله پایانی آیه به دو نکته مهم اشاره می شود: یکی این که تقسیم زکات بر هشت گروه از طرف خداوند واجب شده است: «فریضهً من اللّه» و دیگر جایی برای چانه زدن نیست.
دوّم اینکه سرچشمه این قانون و این نحوه تقسیم، علم و حکمت الهی است: (و اللّه علیم حکیم)
آری، اگر مبنای قانون، اطلاعات محدود بشری، خواسته ها، یافته ها، بافته ها، عادات و رسوم، شرایط سیاسی و اجتماعی، قبیله ای و قومی باشد، جای تردید و اظهارنظر هست که چرا زکات در هشت مورد مصرف شود ولی قانونی که برخاسته از علم و حکمت بی نهایت الهی است و مطابق با عقل و فطرت و نیازهای واقعی بشر در تمام عصرها و نسل هاست، باید با عشق پذیرفته شود و همان گونه که در انجام دستورات پزشک متخصص چون
و چرا نمی کنیم، باید در انجام فرامین الهی نیز تسلیم باشیم.
اگر گفته شود نیازهای افراد یا جوامع در شرایط مختلف تفاوت دارد، پس آیا بهتر نبود مصرف زکات را خود ما تعیین می کردیم؟
در پاسخ می گوییم:
در آیه ای که مصارف هشت گانه زکات مطرح شده است، عبارت «فی سبیل اللّه» به کار رفته که معنای آن این است که زکات را می توان در راه خدا مصرف کرد و راه خدا در هر زمان می تواند مصداق و جلوه ای داشته باشد. گاهی مصداق راه خدا، تأمین امکانات ازدواج برای افراد بی همسر است و گاهی ایجاد شغل برای افراد بیکار، گاهی هم فراهم کردن زمینه برای تحصیل افراد متعهّد. بنابراین تأمین نیازهای واقعی فرد و
جامعه از هر نوع که باشد، مصداق «فی سبیل اللّه» به حساب می آید.
34- آیا زکات باید به هشت قسمت مساوی تقسیم شود؟
زکات » آیا زکات باید به هشت قسمت مساوی تقسیم شود؟
در آیه شصت سوره توبه برای زکات هشت مصرف نام برده شده که عبارتند از: فقرا، مساکین، دست اندرکاران دریافت زکات، هزینه جذب دل ها، خرید و آزاد کردن بردگان، کمک به بدهکاران، هزینه کردن در کارهای خداپسندانه و عام المنفعه، کمک به مسافرانی که در راه به مشکلات برمی خورند. در اینجا سؤالی مطرح است و آن اینکه آیا باید زکات در این موارد یکسان هزینه شود؟
پاسخ را از امام صادق علیه السلام می شنویم: امام از شخصی به نام عمرو بن عبید می پرسد: زکات مال خود را چگونه تقسیم می کنی؟ گفت: به هشت جزء مساوی. امام فرمود: ممکن است تعداد یک صنف (مثلاً فقرا) ده هزار نفر، ولی تعداد صنف دیگر چند نفری بیشتر نباشد. گفت: بله، ولی تقسیم من یکسان است. امام فرمود: این عمل تو خلاف راه و روش پیامبر است. پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله در تقسیم زکات، مصلحت اندیشی
می فرمودند.(1)