خمس و زکات صفحه 75

1- 327) مستدرک الوسائل، ج 7، ص 107.

2- 328) نهج البلاغه، نامه 25.

3- 329) تحریر الوسیله، ج 1، ص 343.

سؤال: با این همه دلائل، چرا گروهی از بزرگان فقها بر این عقیده اند که مردم خودشان زکات مالشان را بپردازند؟

پاسخ: شاید دلیل این بزرگان حدیثی باشد که می فرماید: «اخرجها من مالک... ثم اعطها کیف شئت»(1) زکات را از مال خود خارج کن و هرگونه مصلحت می دانی خرج کن.

البتّه ممکن است این روایات در زمان تقیّه صادر شده باشد که دست امامان معصوم علیهم السلام در آن هنگام بسته بوده است و قدرتی برای جمع آوری زکات نداشتند و اگر اموالی را جمع آوری و تقسیم می کردند، کینه و حسادت حاکمان ستمگر را برمی انگیختند و برای طرفداران وفاداری که برای رساندن زکات به آن بزرگواران مراجعت می کردند، ایجاد زحمت می کردند. به همین دلیل امامان معصوم علیهم السلام برای

حفظ جان طرفداران خود، دستور می دادند که هر کس زکات مالش را خودش بدهد و هر کس به شما زکات داد، بگیرید و هر کس نداد کاری به او نداشته باشید.

ناگفته پیداست که اکثر مراجع تقلید (حفظهم اللّه) به پرداخت کنندگان، اجازه پرداخت زکات را می دهند.

39- مقدار دریافت زکات

زکات » مقدار دریافت زکات

امکانات نسبی مانع گرفتن زکات نیست، به چند حدیث توجّه کنید:

شخصی به امام صادق علیه السلام گفت: فلانی منزلی دارد که چهار هزار درهم ارزش دارد، شتری دارد که هر روز دو تا چهار درهم علاوه بر هزینه علف سود دارد، به علاوه همسر و غلام دارد. امام فرمود: «فَتَأمُرنی اَنْ امره ان یبیع داره و هی عزّه و مسقط رأسه او یبیع جاریته التی نقیّه الحر و البرد و تصون وجهه و وجه عیاله او امره اَن یبیع غلامه و جَمَله و هی معیشته و قوّته؟ یأخد الزکاه فهی له حلال و لا یبیع

داره و لا غلامه و لا جَمَله»(2) آیا از من می خواهی که او را وادار کنم منزلی که زادگاه و سبب عزّت اوست یا غلام و شتری که وسیله زندگی اوست بفروشد؟! هرگز، او می تواند زکات بگیرد و لازم نیست خانه و شتر و غلامش را بفروشد.

به امام صادق علیه السلام گفتند: عیسی بن اعین به نیازمندی چنین گفت: چون دیدم که تو گوشت و خرما خریدی، پس فقیر نیستی و با اینکه زکات دارم به تو نمی دهم. هر چه فقیر عذر آورد که خرید گوشت و خرما دائمی نبوده است، بر عیسی بن اعین اثر نکرد. امام برای مدتی دست مبارکشان را بر پیشانی گذاشتند سپس سر بلند کرده و فرمودند: خداوند عنایتی به اموال اغنیا و