خمس و زکات صفحه 84

امام صادق علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل می کند که فرمود: در گرفتن زکات، خشونت، قهر، کتک، سخت گیری، تحمیل بیش از طاقت ممنوع است(1) و در حدیث دیگر از اینکه مردم را وادار به سوگند کنیم که زکات داده اند، نهی فرمود.(2)

اگر برخورد ما اسلامی باشد (و همان گونه که در نامه 25 گذشت) مردم بدانند که حاکم اسلامی به خاطر وظیفه الهی به سراغ مردم رفته یا افرادی را برای گرفتن زکات اعزام می کند، انگیزه او سیر کردن فقرا است، راه و روش او کتاب خدا و سنّت پیامبر صلی الله علیه وآله است، تمام مردم (جز افراد لجوج و مریض) با آغوش باز این حکم اسلام را خواهند پذیرفت.

اگر مردم از نحوه جمع آوری و تقسیم آگاه باشند، به پرداخت زکات گرایش بیشتری خواهند داشت. در زمان رسول خدا صلی الله علیه وآله زکات در مسجد جمع آوری می شد و شخص پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله آنها را تقسیم می فرمود.(3) و بر پرداخت کننده صلوات و درود می فرستاد(4) و صلوات او برای آنان آرام بخش بود و سنگینی گذشت از مال را از دوش آنان برطرف می کرد.

اوّل کسی که زکات خود را نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله آورد شخصی به نام ابو اوفی بود. حضرت زکات او را گرفت و فرمود: «الّلهم صلّ علی ابی اوفی و آل ابی اوفی»(5) خداوندا! بر ابی اوفی و خاندان او درود بفرست.

اگر هنگام گرفتن زکات، دهنده آن را آزاد بگذاریم که اگر خواست جنس بدهد و اگر نخواست قیمت آن را پرداخت نماید، این آزادی نیز نوعی تشویق عملی است.(6)

42- توافق عادلانه

زکات » توافق عادلانه

یکی از مسائی که پرداخت زکات را برای مردم آسان تر می کند، توافق گیرنده با پرداخت کننده است. در حدیث می خوانیم: اگر گیرنده زکات آن حیوانی را که مشمول زکات است نیافت، می تواند با دهنده زکات توافقی عادلانه داشته باشد، یا شتر بزرگتری بردارد و ارزش اضافه آن را به صاحبش بپردازد و یا حیوان کوچکتری بردارد و صاحبش مبلغی که ما به التّفاوت است همراه شتر به گیرنده زکات رد کند.(7)

43- تسهیلات در گرفتن زکات

زکات » تسهیلات در گرفتن زکات