- پیش گفتار 1
- اشاره 22
- پاسخ پرسش اول 22
- پاسخ پرسش دوم 23
- اشاره 26
- الف) تفسیر «حَیَّ عَلَی خَیرِ العَمَل» 26
- اول: دلیل های کنایی 26
- ب) همتایی نام علی علیه السلام با نام پیامبر صلی الله علیه و آله 38
- ج) گستردۀ توحید تا ولایت 45
- د) نمود ولایت در عالم میثاق 46
- اشاره 52
- دیدگاه شیخ صدوق (م391 ﮬ) 56
- اشاره 68
- یک: اصالت جواز (اصلِ جایز بودن کارها) 68
- دو: تنقیح مناط (دستیابی به ملاک) 69
- سه: وجود مصلحت 72
- چهار: دفع مفسده 73
پیش گفتار
اذان، از بزرگ ترین شعارهای اسلامی است که قرن هاست در طول هر شبانه روز _ به ویژه در سپیده دم _ سیاهی شب را می شکافد و با آوایی رعدآسا، سکوت شهرها را می شکند و در هر کوی و برزن، طنین می افکند و اصلِ توحید و رسالت و ولایت را بانگ می زند و آدمیان را به رستگاری و نماز _ که ستون دین است _ فرا می خواند.
از آنجا که در دیدگاه شیعه، اذان یک امر عبادی است و کم و کیف آن باید از سوی شارع اعلام شود، و نصّ ویژه ای در اینکه «أشهد أنَّ علیاً ولی الله» (شهادت سوم) جزء اذان باشد و در ردیف «أشهد أنَّ لا إله إلّا الله وأشهد أَنَّ مُحَمَّداً رَسولُ الله» درآید، نرسیده است (هر چند در دلالتِ عمومات و شواذ روایات(1) جای تردید
1- 1. در معنای لغوی «شاذ» که جدا و تنها از جماعت است، اتفاق نظر هست، اما تعابیر علمای شیعه و اهل سنت در معنای شاذ، مختلف می باشد. بعضی گفته اند: خبر شاذ، خبری است که شخص ثقه آن را روایت کند اما مخالف با مشهور یا اکثر، یا گروهی از افراد ثقه باشد. بعضی دیگر گفته اند: شاذ، خبری است که شخص ثقه ای _ به تنهایی _ آن را بیاورد و حدیث مُتابعی برای این فرد ثقه، نباشد. شیخ طوسی (م 460 ه_) در المبسوط می گوید: أما «أشهد أنّ علیاً أمیر المؤمنین» و «آل محمد خیر البَریَّه» که در اخبار شاذی آمده است، در اذان به کار نرفته است، اگر انسان آن را انجام دهد گناه نمی کند... بنابراین، می گوییم: شیخ طوسی اخبار شهادت سوم را شاذ توصیف می کند و به جواز آوردن آن قائل است؛ چون می گوید: « اگر انسان آن را بیاورد مرتکب گناه نمی شود».