وضوی پیامبر صلی الله علیه و آله جلد 3 صفحه 107

وقتی نماز را سلام داد ، مهاجران و اَنصار ، او را ندا دادند که : ای معاویه ، از نمازت دزدیدی ؟! بسمله کجا رفت ؟! تکبیر برای هر فراز و فرود چه شد ؟!

معاویه نماز دیگری با آنها خواند و گفت : این است آن که بر آن خُرده گرفتید .(1)

شافعی ، پیش از این خبر ، از اَنس بن مالک خبری را روایت می کند که در آن آمده است :

معاویه در مدینه نماز گزارد ، قرائت را به جهر خواند ، بسمله را برای «اُمّ القرآن» (سوره حمد) آورد و برای سوره بعد از آن بسمله را نخواند تا اینکه قرائت را پایان برد و هنگامی که خم شد ، تکبیر نگفت تا اینکه نماز را تمام کرد .

چون وی سلام داد ، مهاجرانی که قرائتِ معاویه را شنیدند ، از هر سو ندا دادند : ای معاویه ، آیا از نماز دزدیدی یا فراموش کردی ؟!

چون معاویه ، پس از این ماجرا ، نماز گزارد ، بسمله را برای سوره بعد از اُمّ القرآن ، می آورد و هنگامی که برای سجده خم می شد ، تکبیر می گفت .(2)

4 . دیه انگشتان

مروان سوی ابن عبّاس پیک فرستاد ، به وی گفت :

آیا در انگشتان فتوا می دهی که در هر یک از آنها ، ده شتر است در حالی که از عُمَر به تو رسید که در دیه انگشت ابهام به پنج یا سه شتر فتوا می داد و در انگشت بعد از آن ، دوازده شتر (و در قول دیگر است که ده شتر) و در انگشت وسط ، ده شتر و در انگشت بعد از آن ، نُه شتر و در انگشت کوچک ، شش شتر ؟

ابن عبّاس گفت : خدا عُمَر را رحمت کند ! قول رسول خدا از قول عُمَر رضی الله عنهبه پیروی ، سزامندتر است .(3)

1- . الأُم 1 : 108 ؛ سنن دارقطنی 1 : 311 ، حدیث 34 ؛ سنن بیهقی 2 : 49 ، حدیث 2239 . این روایت ، به طریق دیگر ، در دو مأخذ زیر هست ؛ مستدرک حاکم 1 : 233 ؛ التدوین فی اخبار قزوین 1 : 154 .
2- . الأُم 1 : 108 ؛ سنن بیهقی 2 : 49 ، حدیث 2237 ؛ نیل الأوطار 2 : 266 (در این مأخذ آمده است : طبرانی از ابو هریره روایت می کند که اوّل کسی که تکبیر را ترک کرد ، معاویه بود) . در «سنن بیهقی 2 : 50 ، حدیث 2240» آمده است : اوّل کسی که بسمله را در مدینه ، پنهان گفت : عمرو بن سعید بن عاص بود .
3- . الرساله : 113 ؛ بنگرید به ، سنن بیهقی 8 : 93 ، حدیث 16066 .