وضوی پیامبر صلی الله علیه و آله جلد 3 صفحه 155

مدوّنان و اَخبار وضو از ابن عبّاس

اشاره

مسلمانان بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله به دو گروه تقسیم شدند :

گروهی به کتابت و تدوین حدیث فرا می خواندند .

گروهی این کار را نمی پسندیدند .

ثابت کردیم که معترضان بر خلفا و اصحاب رأی ، اهل تدوین و تحدیث از پیامبر صلی الله علیه و آلهبودند و اعتراضشان بر خلفا بدان خاطر بود که اقوال خلفا بر خلاف روایاتی است که نزد مدوّنان از پیامبر صلی الله علیه و آله وجود داشت .(1)

برای همین امور بود که خلیفه به آنان گفت «کتاب هایتان را برایم بیاورید» و چون آنها را آوردند ، خلیفه دستور داد آنها را بسوزانند و به خاطر اشاعه حدیث به حبس صحابه فرمان داد ؛ چراکه می گوید : «از پیامبر صلی الله علیه و آله زیاد حدیث کردید» یا «حدیث از رسول خدا را انتشار دادید» .

این ناسازگاری و تضاد میانِ دو نگرش ، برای هر کدام از آنها یارانی را پدید آورد ؛ بعضی

یاریگر خلیفه وبعض دیگر یاور سنّت پیامبر صلی الله علیه و آله شدند وبیشتر اصحاب تدوین، از شقّ دوّم بودند .

ابن عبّاس از گروه تحدیث و تدوین و از معارضان اجتهادات شیخین (که با کتاب و سنّت ناسازگار می افتاد) بود . از وی ثابت است که گفت :

ایشان را در هلاکت می بینم ، می گویم رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود ، و می گویند : ابوبکر و عُمَر گفت .(2)

اگر در کلام عثمان نیک بیندیشیم ، درمی یابیم که بیشتر معارضان وضویی او ، از اصحاب تحدیث و تدوین بودند ؛ زیرا می گوید :

إنَّ ناساً یَتَحَدَّثُونَ عن رسول اللّه أحادیثَ لا أَدْری ما هی ؛(3)

مردمانی از رسول خدا صلی الله علیه و آله احادیثی را بر زبان می آورند که از آنها سر در نمی آورم .

1- . بنگرید به آغاز جلد دوّم التمهید .
2- . جامع بیان العلم وفضله 2 : 196 ؛ تذکره الحفّاظ 3 : 837 .
3- . صحیح مسلم 1 : 143 ؛ کنز العمّال 9 : 423 ، حدیث 26797 .