وضوی پیامبر صلی الله علیه و آله جلد 3 صفحه 216

علی را دیدم که وضو گرفت ، پشت پاها را مسح کشید .(1)

وارسی

این دو سند ، صحیح اند و چیزی که موجب طعن در این دو سند شود ، وجود ندارد . راویان آنها از اهل صدق و امانت ، عدول ، ثقه ، ضابط اند و از اهل تخلیط نمی باشند .

حمیدی ، سفیان بن عُیَینه و عبداللّه بن احمد بن حنبل ، از امامان حدیث به شمار می آیند و نیاز به بیان ندارند .

و امّا «اسحاق بن اسماعیل» بر سخنی که از وی به بدی یاد کند ، دست نیافتیم ، بلکه اهل علم بر توثیق او تصریح کرده اند :

یعقوب بن شَیْبَه می گوید : یحیی بن معین - به راستی - اسحاق بن اسماعیل را توثیق می کرد .(2)

ابو داود (و همچنین دارقطنی) می گویند : وی ، ثقه است .(3)

عثمان بن خُرَّزاد می گوید : ثقه ثقه است .(4)

و امّا «ابو السوداء» بر اساس تصریح بسیاری از اهل علم ، ثقه است :

عبداللّه بن احمد بن حنبل ، از پدرش نقل می کند که : ابو السوداء ، ثقه است .(5)

ابو بکر بن اَبی خَیْثَمَه ، از یحیی بن مَعین نقل می کند که : وی ، ثقه می باشد .(6)

ابن حجر در «تقریب التهذیب» وی را ثقه می داند .(7)

ابو حاتم می گوید : در حدیث وی ، اشکالی نیست .(8)

ابن نُمَیر (و دیگران) وی را توثیق کرده اند .(9)