وضوی پیامبر صلی الله علیه و آله جلد 3 صفحه 236

اشکال

مسلّم است که عدم آوردن بخاری و مسلم روایتی را از یک راوی ، طعن در او را اقتضا نمی کند . راویانِ مثبت و ثقه بسیاری اند که بخاری و مسلم روایتی از آنها نیاوردند .

نیز پیداست که از عدم آوردن روایتی توسط بخاری و مسلم ، عدم صحّت آن روایت لازم نمی آید .

پاسخ

اشاره

آنچه گفته شد ، صحیح است ، لیکن آنچه ما را به این سخن واداشت این است که ابن حجر درباره وی می گوید : وی ، صدوق (راست گو) است .(1) با اینکه مقتضای صناعت فن ، این است که وی «ثقه» باشد ؛ زیرا نسائی و ابن معین وی را توثیق می کند .

ابو حاتم می گوید : وی شیخ است .

پیداست که قول ابو حاتم با توثیق ابن معین و نسائی تعارض ندارد .

عدول ابن حجر از توثیق خالد به مرتبه مدح (که پایین تر از وثاقت است) اشعار دارد به اینکه در این مورد ، سبب خدشه ای (در شمردن وی از ثقات که به آن احتجاج می شود) وجود دارد (این نکته را نیک دریاب) .

خلاصه : بهترین سخنی که درباره روایت خالد بن عَلْقَمه از عَبْد خَیر در شستن پاها می توان

گفت این است که این روایت در مقابل روایت سُدّی و ابن عَبْد خَیْر از علی علیه السلام در مسح پاها (که به راستی مستفیض است) شاذ یا منکر است .

به خاطر همه آنچه گفتیم . ناگزیر دیدیم که وجهی برای سبب صدور آنچه از خالد بن عَلْقَمه از عَبْد خَیْر در غسل پاها روایت است ، ارائه دهیم .

در این مقام چند احتمال وجود دارد :

احتمال اوّل

احتمال اوّل این است که آنچه از خالد بن عَلْقَمه از عَبْد خَیْر در شستن پاها روایت است ، خطاست .