وضوی پیامبر صلی الله علیه و آله جلد 3 صفحه 41

2- تهذیب الکمال 23 : 508 .

3- تهذیب الکمال 23 : 508 .

4- . تهذیب الکمال 23، ص510 .

5- تهذیب الکمال 23، ص513 .

6- تهذیب الکمال 23، ص513 .

7- تهذیب الکمال 23، ص513 .

8- . تهذیب الکمال 23، ص499 .
9- . تهذیب الکمال 23، ص501 .

(روایت عبدالرزّاق درباره وضوی مَسْحی ابن عبّاس که در اسناد روایت اوّل بیان شد) برای آن وجود دارد .

سُیُوطی می گوید : ابن جَریر و ابن مُنذر ، از قَتاده مثل آن را (یعنی مثل حدیث عبدالرزّاق را در اینجا) روایت کرده اند .(1)

اَسناد پنج روایت دیگر

در اسناد پنج روایت باقی مانده ، چیزی جز سخن از سوء حفظ و کمی ضبط عبداللّه بن محمّد

بن عقیل (به خاطر عمر طولانی اش) به میان نیامده است . البته در وثاقت وی جای سخن نیست .(2)

احمد بن حنبل ، حُمیدی و اسحاق بن ابراهیم به حدیث وی احتجاج کرده اند .

وی از کسانی است که برای حدیثش ، حدیث متابع آورده اند ؛ زیرا به چیزی که به وثاقت و

صدق وی آسیب زند ، خدشه نزده اند .

امّا دیگر راویان این پنج روایت ، ثقه و بالاتر از آن بعضی از آنها از امامان حدیث اند .

این اَسانید قرائنی را در بر دارند که آنها را به درجه حجیّت و لزوم اخذ آنها ارتقا می دهد و آنها عبارت اند از :

یک : سه تن از اَثبات اهل علم در مکتب خلفا ، این حدیث را - بی زیادت و نقصان - از عبداللّه بن محمّد بن عقیل روایت کرده اند :

مَعْمَر بن راشد اَزْدی .

روح بن قاسم .

سُفیان بن عُیَیْنَه .

همین امر دلالت دارد که ابن عقیل ، در نقل این حدیث ، حافظ و ضابط است ؛ زیرا روایت این سه نفر از وی (با متون هماهنگ ، بی زیاده و کم) قرینه ای قوی بر صدور قول ابن عبّاس برای رُبَیِّع (دختر مُعَوِّذ) می باشد .

دو : ظاهر کلام تِرمذی احتجاج به روایت عبداللّه بن محمّد بن عقیل (آن گاه که روایات وی با

1- . الدرّ المنثور 3 : 28 .
2- . بنگرید به شرح حال وی در : تهذیب الکمال 16 : 78 ، شماره 3543 ؛ سیر اعلام النبلاء 6 : 204 ، شماره 98 .