وضوی پیامبر صلی الله علیه و آله جلد 3 صفحه 552

ابن عبّاس نزدم آمد و از این حدیث پرسید (مقصود رُبَیِّع حدیثی است که وی بیان می دارد پیامبر را در حال وضو دید و اینکه آن حضرت پاهایش را شست) .

رُبَیِّع می گوید ، ابن عبّاس گفت : مردم جز شستن را برنتافتند و در کتاب خدا جز مسح را نمی یابم .(1)

وارسی

در منابع اهل سنّت راویان این طُرُق (طریق سفیان ، مَعْمَر ، روح) همه شان ثقه اند مگر عبداللّه بن محمّد بن عقیل که بعضی از اهل علم او را تلیین (تضعیف) کرده اند ،(2) جز اینکه در اصل عدالت یا راست گویی اش خدشه نکرده اند ؛ زیرا تلیین آنها [ جَرْح ] مُفَسّر است به خاطر بد حافظه بودنش و قلّت ضبط وی ، تلیین شده است .

مهم ترین اقوال درباره وی چنین است :

یعقوب می گوید : ابن عقیل ، صدوق است ؛ و به راستی ، در حدیث وی ضعف شدیدی هست .(3)

ابو مَعْمَر قطیعی می گوید : ابن عُیَینه ، حفظ ابن عقیل را نمی ستود .(4)

حمیدی از سفیان نقل می کند که [ گفت ] : در حفظ ابن عقیل چیزی هست ، خوش ندارم او را دیدار کنم .(5)

ابوبکر بن خُزَیمه می گوید : به خاطر سوء حفظ ابن عقیل به حدیث وی احتجاج نمی کنم .(6)

ترمذی می گوید : ابن عقیل صدوق است ، بعضی از اهل علم ، از ناحیه حفظ وی درباره اش بگو مگو کرده است .

شنیدم محمّد بن اسماعیل می گفت : احمد بن حنبل و اسحاق بن ابراهیم و حمیدی ، به حدیث ابن عقیل احتجاج می کردند . محمّد بن اسماعیل می گفت : وی مقارب الحدیث است .(7)

1- . مصنّف ابن اَبی شیبه 1 : 37 ، حدیث 119 .
2- . در بحث «نسبت خبر به رُبَیِّع» درباره اَمثال این گونه تلیین ها و مقدار حجیّت آنها و اسباب آنها سخنانی بیان می داریم .
3- . تهذیب الکمال 16 : 81 ، شماره 3543 .