- مقدمه ناشر 1
- مقدمه 2
- تعاریف 3
- مسجد 4
- بررسی لغوی واژه مسجد 4
- بررسی اصطلاحی واژه مسجد 5
- بررسی لغوی واژه تمدن اسلامی 6
- تمدن اسلامی 6
- بررسی اصطلاحی واژه تمدن اسلامی 7
- اشاره 8
- مسجد در صدر اسلام 8
- جایگاه مسجد در قرآن و سنت 8
- مسجد در آیات الهی 8
- توضیح 8
- مسجد در احادیث و روایات 13
- قسمت اول 16
- مسجد نخستین نهاد اجتماعی دولت شهر مدینه 16
- قسمت دوم 19
- اشاره 21
- چگونگی تاءسیس مسجد در مدینه 21
- مسجد قبا 21
- ورود به مدینه و ماءموریت ناقه 23
- مشارکت عمومی در ساخت مسجد 24
- طرح بنای مسجد 26
- توضیح 27
- کارکردهای مسجد در صدر اسلام 27
- کارکرد دینی و تبلیغی 28
- کارکرد علمی ، آموزشی و فرهنگی 31
- کارکرد سیاسی ، اجتماعی و قضایی 34
- کارکرد سیاسی 34
- 1- درالحکومه 35
- 3- مجلس مشورتی 36
- 2- محل بیعت و اعلام برنامه های حکومت 36
- 5- محل انتصاب و اعزام کارگزاران و سفیران 37
- 4- محل صدور فرمانهای حکومتی 37
- 6- محل پذیرش و ملاقات با سفیران خارجی 38
- 7- محل اعتراض به حکومت و استیضاح کارگزاران 39
- 8- محل انتشار اخبار مهم 40
- اشاره 43
- تحول ساختاری در کارکردهای مسجد در دوره میانه تاریخ اسلام 43
- سلب کارکرد سیاسی از مساجد و علل آن 44
- تحول در کارکرد علمی و آموزشی مساجد و علل آن 48
- اثرات جریان صفیه و خانقاه در کارکرد مساجد 50
- مسجد مهد هنر معماری اسلامی 51
- قسمت اول 51
- قسمت دوم 53
- سخن آخر 54
- 1 تا 80 55
- پی نوشتها 55
- 81 تا 177 63
مقدمه ناشر
نماز میدان فراخ و عرصه ی پهناوری است که روح و اندیشه انسان در آن وسعت می یابد و به گستردگی آن فرصت پرواز پیدا می کند. نماز به عنوان تجلی نهاد عبادی دین و نمود بندگی انسان مسلمان ، در عصرهای مختلف میان نسلهای مسلمانان با قومیت ها، فرهنگ ها و جغرافیای متفاوت ، پدید آور عالی ترین و فاخرترین نمونه های فرهنگی ، هنری و معماری بوده است که خود بستر ظهور ماندگارترین حرکتهای اصیل اسلامی ، انسانی در حوزه های سیاست ، اجتماع ، فرهنگ و اقتصاد شده است .
با آن که در دورانهای مختلف ، گرایش ها و باورها در معرض تعرض اندیشه های بیگانه و یا تحت فشار فرهنگهای مهاجم قرار گرفته و در رفتار و کردار و عواطف آحاد مردم تاثیر گذاشته است ، اما هیچگاه شعله های اعتقاد و ایمان به خدا
و رهبران الهی در دل مردم افسرده نشده است و عالم هدایت و شعائر دینی در کانون های قدسی آن همچون مساجد و حرم های مطهر به خاموشی و خمودی نگرائیده است . در اوج فشار و هجوم ، رویشی تازه از ایمان و اعتقاد در میان مسلمانان مخصوصا نسل جوان آن پدید آمده است که بهاری مجدد را نوید داده و دوباره ، شکوفایی ، و رشد و حیات مجدد در سبزه زار حیات مسلمانی رخ نموده است .
در روزگار انقلاب اسلامی که پیر فرزانه ای آن را رهبری نمود. نسل جوان ، فریاد گران پرخروشی بودند که ندای توحید و عدالت و کرامت انسانی را در مصاف های مبارزه و درگیری با پیشوایان شرک و ظلم و بردگی سر دادند و در میدان مقابله با آنها با استعانت از نماز مقاومت کردند تا سرفرازی و فرازمندی انسان مومن به خدا را در برابر دیدگان مبهوتان قدرت طاغوتها به نمایش گذاشتند و نقاب از چهره اقتدار پوشالی ابرقدرتها بر گرفتند.
باز فهمی منشا این قدرت الهی در نسل انقلابگر دو دهه اخیر ایران اسلامی و بسط و توسعه آن در میان نسل دوم و سوم انقلاب و همچنین توده های مسلمان و محرومان و مستضعفان سایر نقاط دنیا از اهمیت ویژه ای برخوردار است . یقینا این باز فهمی نیازمند بازشناسی و آسیب شناسی جریان دینگرایی و دلدادگی به ارزشها و آرمانهای اسلامی و قرآنی است . پدیده بازگشت به دین در دوره رواج ارزشهای غربی و سلطه حاکمان دین ستیز نه این چنین است که معلول سخت گیری و دیکتاتوری آن دوره باشد، بلکه
بازگشت به دین ، رجوع به فطرت دینی و حاصل روشنگریهای دیر پای عالمان و اندیشمندان اسلامی بود که بذر اعتقاد و ایمان را در فطرتها سیراب می ساختند.امروز نیز باز فهمی دین نیازمند بازشناسی و روشنگری و سیراب سازی اندیشه ها و جانها از آبشخور زلال معارف اسلامی است .آمیختگی با خرافه ، دلدادگی به اسطوره و احساس سیرابی با هیجان و عاطفه ، نهاد دین و باور به آن را در معرض خطر پوسیدگی و از درون پاشیدگی قرار می دهد. اما تعقل و تدبیر در آموزه های دینی و الگو و اسوه قرار دادن پیشوایان معصوم (ع ) و پاسخوگویی به پرسشهای درونی و بیرونی به کمک اندیشه و فکر، حاکمیت نهاد دین را استحکام بخشید و دینداران را در مواجهه با شبهه و تردیدها تقویت می کند.
مسابقه نویسندگان جوان و جوانان نویسنده ، گامی در جهت آماده سازی مخاطبان جوان در میدان تدبیر و اندیشه و بازشناسی و باز فهمی راز قدرت انقلاب اسلامی در مواجهه با قدرتهای مادی جهان معاصر است . آنان در چنین مجالی فرصت می یابند توسن فکر خویش را در عرصه های مختلف به حرکت در آورند. به زوایای مختلف سر بکشند و با سر پنجه قلم ، گزارش کاوشهای علمی خود را بنگارند.
در سومین مسابقه نویسندگان جوان نیز انبوهی از جوانان نویسنده به فکر و تامل و تحقیق و پژوهش پرداختند و دریافت های خود را در قالب های متنوعی از نوشته ها و سروده ها به صورت کتاب عرضه داشته اند.