یکصد و چهارده نکته از قرآن کریم درباره نماز صفحه 59

خشوع است.

خشوع و خضوع از نظر معنا قریب به یکدیگرند، منتها خضوع در تواضع بدن به کار می رود و خشوع در تواضع چشم و صدا به کار رفته، چه این که در تواضع قلبی نیز به کار می رود؛ «و خشعت الاصوات للرحمن»(1) و «خاشعه أبصارهم»(2) و «ألم یأن للّذین ءامنوا أن تخشع قلوبهم لذکر الله».(3)

مرحوم علامه طباطبایی می فرماید: کلمه ی خشوع به معنای تأثیر خاصی است که به افراد مقهور دست می دهد؛ افرادی که در برابر سلطانی قاهر قرار می گیرند، تمام توجه آنان به آن شخص بزرگ معطوف و از جای دیگر منقطع می شود.

ظاهرا این حالت حالتی است درونی که به نوعی عنایت به اعضا و جوارح نیز نسبت داده می شود مانند: آن کلام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به طوری که روایت شده در باره ی شخصی که در نماز با ریش خود بازی می کرد، حضرت فرمودند: اگر در دل او خشوع بود، جوارح او نیز خشوع پیدا می کرد؛ «لو خشعت قلبه لخشعت جوارحه».(4)

61 _ نماز مانع گواهی دادن به دروغ

1- 1.طه / 108.
2- 2.قلم / 43.
3- 3.حدید / 16.
4- 4.مجمع البیان / ج 7 / ص 157.