- بخش اوّل: سیمای نماز جمعه 3
- اشاره 3
- فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام 4
- جمعه در لغت 4
- اشاره 4
- وجه نامگذاری جمعه در روایات 5
- زمان وجوب نماز جمعه 6
- نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام 7
- اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند 8
- اقامه ی نماز جمعه از سوی معصومان علیهم السلام 9
- اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا 11
- اشاره 13
- موضع امامان در باره ی اقامه نماز جمعه توسط خلفا 13
- 1 _ خودداری ائمه علیهم السلام از اقامه ی نماز جمعه به جهت تقیه 14
- 2 _ ترک نمازهای جمعه ی خلفا توسط اصحاب ائمه علیهم السلام 15
- 3 _ اجازه ی ائمه علیهم السلام به اصحاب خود در اقامه نماز جمعه توسط خودشان 16
- فصل دوم: نماز جمعه در قاموس قرآن و عترت 17
- نماز جمعه در قرآن مجید 17
- اشاره 17
- نماز جمعه در کلام معصومان علیهم السلام 23
- 2 _ نماز جمعه و تضمین بهشت 23
- 1 _ نماز جمعه و حج 23
- 3 _ نماز جمعه و حرمت آتش 23
- 4 _ امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف برپا کننده ی نماز جمعه 24
- 7 _ نتیجه ی ترک پیاپی نماز جمعه 24
- 5 _ نماز جمعه در سفر معراج 24
- 6 _ ثبت نام نمازگزاران جمعه در دفتر فرشتگان 24
- 8 _ کارکرد شیاطین در روز جمعه 25
- 11 _ کارگران و نماز جمعه 25
- 10 _ ارزش رهسپاران به سوی نماز جمعه 25
- 9 _ تشویق برای جمعه 25
- 12 _ زندانیان و نماز جمعه 26
- 15 _ عظمت نماز جمعه 26
- 13 _ عدل و تقوا از شرایط امام جمعه 26
- 14 _ آمادگی برای نماز جمعه 26
- نماز جمعه در زمان غیبت 27
- فصل سوم: نماز جمعه در فقه شیعه 27
- اشاره 27
- فتاوای مذاهب چهارگانه ی اهل سنت در وجوب نماز جمعه 29
- شرط اول: وقت 30
- اشاره 30
- شرایط نماز جمعه 30
- شرط دوم: جماعت 31
- شرط سوم: تعداد شرکت کنندگان 32
- شرط چهارم: خطبه 33
- اشاره 33
- مسأله 3: نشستن خطیب بین دو خطبه 34
- مسأله 2: قیام خطیب در دو خطبه 34
- مسأله 1: ارکان و اجزای خطبه ها 34
- مسأله 4: اعتماد خطیب بر قوس یا شمشیر در خطبه 35
- شرط پنجم: مقارن نبودن با نماز جمعه ی دیگر 35
- شرایط نمازگزاران 35
- وظایف نمازگزاران 36
- شرایط امام جمعه 37
- آداب نماز جمعه 38
- 11 _ نماز جمعه نشان گر قدرت اسلام است 40
- فصل چهارم: آثار برپایی نماز جمعه 40
- اشاره 40
- 1 _ آثار سیاسی نماز جمعه 40
- 12 _ پیوند دهنده جناح ها: 41
- 13 _ یکپارچگی نیروهای اسلام 41
- 14 _ مرکزیت بسیج مردم 42
- 2 _ آثار معنوی نماز جمعه 42
- 21 _ نماز جمعه، معامله ای پرسود 42
- 22 _ نماز جمعه اوج خشوع و بندگی 42
- 23 _ نماز جمعه، درمان بیماری های روانی 43
- 3 _ آثار اجتماعی نماز جمعه 44
- 31 _ ایجاد اتحاد و همدلی 44
- 33 _ آموزش مستقیم و عمومی 45
- 32 _ محلی برای حل مشکلات 45
- فصل پنجم: راه های تقویت نماز جمعه 46
- اشاره 46
- 11 _ داشتن اطلاعات کافی 46
- 1 _ نقش آفرینی خطیب جمعه 46
- اشاره 46
- 13 _ ایجاد ارتباط مستحکم با مردم 47
- 12 _ به روز بودن خطبه ها 47
- 15 _ ساده زیستی 48
- 14 _ وارد نشدن در صف بندی جناح ها 48
- 16 _ به کارگیری فنون خطابه 48
- 2 _ استفاده از فضا و امکانات مناسب 49
- 3 _ حضور کارگزاران نظام در صفوف نمازگزاران 49
- 4 _ تبلیغات صحیح 50
- 5 _ نظرخواهی از مردم 50
- اشاره 51
- 1 _ دوره ی صفویه 51
- فصل ششم: نماز جمعه در تاریخ ایران 51
- 6 _ داشتن تشکیلات اداری منسجم 51
- 2 _ دوره ی قاجار 52
- 4 _ دوره ی انقلاب اسلامی 53
- 3 _ دوره ی پهلوی 53
- فصل هفتم: نماز جمعه در جهان امروز 55
- 11 _ آرژانتین 55
- اشاره 55
- 12 _ برزیل 55
- 1 _ قاره ی آمریکا 55
- 22 _ هلسینکی _ نروژ: 56
- 2 _ قاره اروپا 56
- 21 _ ایرلند _ دوبلین: 56
- 23 _ بلژیک _ بروکسل 57
- 24 _ سوئد 57
- 25 _ ایتالیا _ میلان 58
- 26 _ آلمان _ مونیخ 58
- 31 _ کنگو _ برازاویل 59
- 32 _ الجزایر 59
- 3 _ قاره افریقا 59
- 34 _ کنیا 60
- 33 _ سودان 60
- 42 _ پیشاور پاکستان 61
- 4 _ قاره آسیا 61
- 41 _ ژاپن _ توکیو 61
- 43 _ سریلانکا 62
- 46 _ فیلیپین _ مانیل 63
- 45 _ قطر 63
- 44 _ حیدرآباد هندوستان 63
- 47 _ عمان 64
- نتیجه گیری و پیشنهاد: 65
- 2 _ نماز جمعه؛ عنایت حق تعالی به جمهوری اسلامی 66
- فصل هشتم: نماز جمعه در کلام بزرگان نظام 66
- الف: امام راحل رحمه الله 66
- 1 _ امامان جمعه و تقویت نظام 66
- اشاره 66
- 3 _ سیاسی بودن نماز جمعه 66
- 4 _ ترویج سنّت سیاسی _ الهی 67
- 5 _ ائمه جمعه و ارتباط با مردم 67
- 6 _ ائمه جمعه و تهذیب نفس 67
- ب: مقام معظم رهبری 68
- ج: مرحوم آیت اللّه طالقانی 68
- 1 _ نماز جمعه؛ وصف توحید 68
- نماز جمعه، محور وحدت 69
- د: حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی 69
- 2 _ نماز جمعه؛ عامل آگاهی به مردم 69
- نماز جمعه و معرفی متفکرین برجسته 70
- و: حجه الاسلام و المسلمین کروبی رییس مجلس 70
- ه: حجه الاسلام و المسلمین خاتمی رییس جمهور 70
- اشاره 71
- بخش دوم: برگزیده ی ادب فارسی 71
- * متون ادبی 72
- حضور سبز 72
- میعاد دین و سیاست 73
- آوای وحدت 75
- نماز جمعه؛ بیدارگر مرغ جان 76
- * اشعار 76
- بانگ نماز جمعه 77
- نماز جمعه؛ کانون نور 78
- نماز جمعه؛ درمان گر دل و جان 79
- در پای خطبه ی آیت اللّه خامنه ای 81
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 84
- اشاره 84
- توصیه های کلی 85
- پیشنهادهای برنامه ای 86
- پرسش های مسابقه ای 87
- پرسش های مصاحبه ای 88
- معرفی کارشناسان 89
- پرسش های کارشناسی 89
- واپسین کلام 90
- منابع 92
فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام
اشاره
فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام
زیر فصل ها
جمعه در لغت
وجه نامگذاری جمعه در روایات
زمان وجوب نماز جمعه
نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام
اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند
اقامه ی نماز جمعه از سوی معصومان علیهم السلام
اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا
موضع امامان در باره ی اقامه نماز جمعه توسط خلفا
جمعه در لغت
جمعه در لغت
جمعه، به سکون میم، به معنی هفته و به ضم میم، نام یکی از روزهای هفته است که در جاهلیت آن را عروبه (روز نیکو) می نامیدند.(1)
اما برخی از فرهنگ نویسان، جمعه را به معنی آخرین روز هفته معنا کرده اختلاف در قرائت آن را مربوط به اختلاف در قبایل می دانند. این کلمه یک بار در قرآن آمده است و تمامی قراء آن را به ضمّ میم خوانده اند. این واژه بر اجتماع و گردهم آیی دلالت دارد.(2)
برخی از مفسران و تاریخ نگاران کعب بن لُؤی(3) را نخستین شخص می دانند که این روز را جمعه نامید.(4)
نقل دیگر آن است که: انصار پیش از هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم نخستین اشخاصی بودند که این روز را جمعه خواندند. انصار گفتند: یهود را روز
1- معارف و معاریف، ج 4، ص 192 و المنجد، ص 101.
2- دائره المعارف شیعه، ج 5، ص 439.
3- کعب بن لوی بن غالب یکی از اجداد پیغمبر اسلام است. معارف و معاریف، ج 4، ص 192 و برای شناخت بیشتر به کتاب طبقات واقدی، ج 1، ص 44 و تاریخ اسلام تألیف محمد ابراهیم آیتی، ص 26 مراجعه شود.
4- الدرالمنثور، ج 6، ص 218، تفسیر روح الجنان، ج 11، ص 146، نماز جمعه در فقه و تاریخ اسلام، ص 17.