- بخش اوّل: سیمای نماز جمعه 3
- اشاره 3
- جمعه در لغت 4
- اشاره 4
- فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام 4
- وجه نامگذاری جمعه در روایات 5
- زمان وجوب نماز جمعه 6
- نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام 7
- اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند 8
- اقامه ی نماز جمعه از سوی معصومان علیهم السلام 9
- اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا 11
- اشاره 13
- موضع امامان در باره ی اقامه نماز جمعه توسط خلفا 13
- 1 _ خودداری ائمه علیهم السلام از اقامه ی نماز جمعه به جهت تقیه 14
- 2 _ ترک نمازهای جمعه ی خلفا توسط اصحاب ائمه علیهم السلام 15
- 3 _ اجازه ی ائمه علیهم السلام به اصحاب خود در اقامه نماز جمعه توسط خودشان 16
- اشاره 17
- فصل دوم: نماز جمعه در قاموس قرآن و عترت 17
- نماز جمعه در قرآن مجید 17
- 1 _ نماز جمعه و حج 23
- 2 _ نماز جمعه و تضمین بهشت 23
- 3 _ نماز جمعه و حرمت آتش 23
- نماز جمعه در کلام معصومان علیهم السلام 23
- 6 _ ثبت نام نمازگزاران جمعه در دفتر فرشتگان 24
- 4 _ امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف برپا کننده ی نماز جمعه 24
- 7 _ نتیجه ی ترک پیاپی نماز جمعه 24
- 5 _ نماز جمعه در سفر معراج 24
- 9 _ تشویق برای جمعه 25
- 11 _ کارگران و نماز جمعه 25
- 10 _ ارزش رهسپاران به سوی نماز جمعه 25
- 8 _ کارکرد شیاطین در روز جمعه 25
- 12 _ زندانیان و نماز جمعه 26
- 13 _ عدل و تقوا از شرایط امام جمعه 26
- 15 _ عظمت نماز جمعه 26
- 14 _ آمادگی برای نماز جمعه 26
- فصل سوم: نماز جمعه در فقه شیعه 27
- اشاره 27
- نماز جمعه در زمان غیبت 27
- فتاوای مذاهب چهارگانه ی اهل سنت در وجوب نماز جمعه 29
- شرط اول: وقت 30
- اشاره 30
- شرایط نماز جمعه 30
- شرط دوم: جماعت 31
- شرط سوم: تعداد شرکت کنندگان 32
- شرط چهارم: خطبه 33
- اشاره 33
- مسأله 2: قیام خطیب در دو خطبه 34
- مسأله 1: ارکان و اجزای خطبه ها 34
- مسأله 3: نشستن خطیب بین دو خطبه 34
- مسأله 4: اعتماد خطیب بر قوس یا شمشیر در خطبه 35
- شرایط نمازگزاران 35
- شرط پنجم: مقارن نبودن با نماز جمعه ی دیگر 35
- وظایف نمازگزاران 36
- شرایط امام جمعه 37
- آداب نماز جمعه 38
- 11 _ نماز جمعه نشان گر قدرت اسلام است 40
- اشاره 40
- 1 _ آثار سیاسی نماز جمعه 40
- فصل چهارم: آثار برپایی نماز جمعه 40
- 12 _ پیوند دهنده جناح ها: 41
- 13 _ یکپارچگی نیروهای اسلام 41
- 22 _ نماز جمعه اوج خشوع و بندگی 42
- 14 _ مرکزیت بسیج مردم 42
- 2 _ آثار معنوی نماز جمعه 42
- 21 _ نماز جمعه، معامله ای پرسود 42
- 23 _ نماز جمعه، درمان بیماری های روانی 43
- 31 _ ایجاد اتحاد و همدلی 44
- 3 _ آثار اجتماعی نماز جمعه 44
- 32 _ محلی برای حل مشکلات 45
- 33 _ آموزش مستقیم و عمومی 45
- اشاره 46
- 1 _ نقش آفرینی خطیب جمعه 46
- 11 _ داشتن اطلاعات کافی 46
- اشاره 46
- فصل پنجم: راه های تقویت نماز جمعه 46
- 13 _ ایجاد ارتباط مستحکم با مردم 47
- 12 _ به روز بودن خطبه ها 47
- 15 _ ساده زیستی 48
- 14 _ وارد نشدن در صف بندی جناح ها 48
- 16 _ به کارگیری فنون خطابه 48
- 2 _ استفاده از فضا و امکانات مناسب 49
- 3 _ حضور کارگزاران نظام در صفوف نمازگزاران 49
- 5 _ نظرخواهی از مردم 50
- 4 _ تبلیغات صحیح 50
- اشاره 51
- 1 _ دوره ی صفویه 51
- 6 _ داشتن تشکیلات اداری منسجم 51
- فصل ششم: نماز جمعه در تاریخ ایران 51
- 2 _ دوره ی قاجار 52
- 4 _ دوره ی انقلاب اسلامی 53
- 3 _ دوره ی پهلوی 53
- 12 _ برزیل 55
- اشاره 55
- 1 _ قاره ی آمریکا 55
- فصل هفتم: نماز جمعه در جهان امروز 55
- 11 _ آرژانتین 55
- 21 _ ایرلند _ دوبلین: 56
- 22 _ هلسینکی _ نروژ: 56
- 2 _ قاره اروپا 56
- 23 _ بلژیک _ بروکسل 57
- 24 _ سوئد 57
- 26 _ آلمان _ مونیخ 58
- 25 _ ایتالیا _ میلان 58
- 31 _ کنگو _ برازاویل 59
- 3 _ قاره افریقا 59
- 32 _ الجزایر 59
- 33 _ سودان 60
- 34 _ کنیا 60
- 41 _ ژاپن _ توکیو 61
- 4 _ قاره آسیا 61
- 42 _ پیشاور پاکستان 61
- 43 _ سریلانکا 62
- 45 _ قطر 63
- 44 _ حیدرآباد هندوستان 63
- 46 _ فیلیپین _ مانیل 63
- 47 _ عمان 64
- نتیجه گیری و پیشنهاد: 65
- 3 _ سیاسی بودن نماز جمعه 66
- فصل هشتم: نماز جمعه در کلام بزرگان نظام 66
- 1 _ امامان جمعه و تقویت نظام 66
- 2 _ نماز جمعه؛ عنایت حق تعالی به جمهوری اسلامی 66
- اشاره 66
- الف: امام راحل رحمه الله 66
- 5 _ ائمه جمعه و ارتباط با مردم 67
- 4 _ ترویج سنّت سیاسی _ الهی 67
- 6 _ ائمه جمعه و تهذیب نفس 67
- 1 _ نماز جمعه؛ وصف توحید 68
- ب: مقام معظم رهبری 68
- ج: مرحوم آیت اللّه طالقانی 68
- د: حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی 69
- نماز جمعه، محور وحدت 69
- 2 _ نماز جمعه؛ عامل آگاهی به مردم 69
- ه: حجه الاسلام و المسلمین خاتمی رییس جمهور 70
- نماز جمعه و معرفی متفکرین برجسته 70
- و: حجه الاسلام و المسلمین کروبی رییس مجلس 70
- اشاره 71
- بخش دوم: برگزیده ی ادب فارسی 71
- * متون ادبی 72
- حضور سبز 72
- میعاد دین و سیاست 73
- آوای وحدت 75
- نماز جمعه؛ بیدارگر مرغ جان 76
- * اشعار 76
- بانگ نماز جمعه 77
- نماز جمعه؛ کانون نور 78
- نماز جمعه؛ درمان گر دل و جان 79
- در پای خطبه ی آیت اللّه خامنه ای 81
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 84
- اشاره 84
- توصیه های کلی 85
- پیشنهادهای برنامه ای 86
- پرسش های مسابقه ای 87
- پرسش های مصاحبه ای 88
- معرفی کارشناسان 89
- پرسش های کارشناسی 89
- واپسین کلام 90
- منابع 92
اسلام صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید:
همانا خداوند سبحان نماز جمعه را بر شما از همین سال، از همین ماه و از همین ساعت فرض و واجب نمود. سپس کسی که آن را در حال حیات من، و بعد از رحلت من تا روز قیامت، از راه انکار یا استخفاف ترک نماید، خداوند پریشانی او را جمع نگرداند، و عمر و مال پربرکت به او ندهد و مبارکش نگرداند. آگاه باشید چنین آدمی (با این بی اعتنایی به نماز جمعه) نمازی برای او نیست، حجّی برای او نیست، صدقه ی او مورد پذیرش نیست، اموال او برکت ندارد تا این که توبه کرده، پشیمان شود و اگر توبه کند، توبه اش پذیرفته خواهد شد.(1)
نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام
نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام
بیشتر تاریخ نگاران و مفسران عقیده دارند که «اسعد بن زراره»(2) نخستین اقامه کننده ی نماز جمعه بود که قبل از هجرت در قریه نقیع الخضمات «در یک میلی مدینه» نماز جمعه را اقامه کرد، تعداد همراهان او در نماز چهل نفر بودند.(3)
عبدالرحمن بن کعب که راهنمای پدر نابینایش بود گوید: پدرم کعب بن مالک هرگاه اذان نماز جمعه را می شنید برای اسعد بن زراره طلب رحمت می نمود. پرسیدم: چرا برای اسعد در خواست رحمت می کنی؟ گفت: چون او
1- وسائل، ج 5، باب صلوه الجمعه.
2- اسعد بن زراره از نخستین مسلمانان انصار و از اشراف بنی عبدالاشهل می باشند. تاریخ پیامبر اسلام، دکتر آیتی، ص 143.
3- الدرالمنثور، ج 6، ص 218، تفسیر روح الجنان، ج 11، ص 147، به نقل از نماز جمعه در فقه و تاریخ اسلام، ص 19.