- بخش اوّل: سیمای نماز جمعه 3
- اشاره 3
- جمعه در لغت 4
- فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام 4
- اشاره 4
- وجه نامگذاری جمعه در روایات 5
- زمان وجوب نماز جمعه 6
- نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام 7
- اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند 8
- اقامه ی نماز جمعه از سوی معصومان علیهم السلام 9
- اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا 11
- اشاره 13
- موضع امامان در باره ی اقامه نماز جمعه توسط خلفا 13
- 1 _ خودداری ائمه علیهم السلام از اقامه ی نماز جمعه به جهت تقیه 14
- 2 _ ترک نمازهای جمعه ی خلفا توسط اصحاب ائمه علیهم السلام 15
- 3 _ اجازه ی ائمه علیهم السلام به اصحاب خود در اقامه نماز جمعه توسط خودشان 16
- اشاره 17
- فصل دوم: نماز جمعه در قاموس قرآن و عترت 17
- نماز جمعه در قرآن مجید 17
- نماز جمعه در کلام معصومان علیهم السلام 23
- 2 _ نماز جمعه و تضمین بهشت 23
- 3 _ نماز جمعه و حرمت آتش 23
- 1 _ نماز جمعه و حج 23
- 5 _ نماز جمعه در سفر معراج 24
- 4 _ امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف برپا کننده ی نماز جمعه 24
- 7 _ نتیجه ی ترک پیاپی نماز جمعه 24
- 6 _ ثبت نام نمازگزاران جمعه در دفتر فرشتگان 24
- 10 _ ارزش رهسپاران به سوی نماز جمعه 25
- 11 _ کارگران و نماز جمعه 25
- 9 _ تشویق برای جمعه 25
- 8 _ کارکرد شیاطین در روز جمعه 25
- 12 _ زندانیان و نماز جمعه 26
- 13 _ عدل و تقوا از شرایط امام جمعه 26
- 14 _ آمادگی برای نماز جمعه 26
- 15 _ عظمت نماز جمعه 26
- فصل سوم: نماز جمعه در فقه شیعه 27
- نماز جمعه در زمان غیبت 27
- اشاره 27
- فتاوای مذاهب چهارگانه ی اهل سنت در وجوب نماز جمعه 29
- شرایط نماز جمعه 30
- اشاره 30
- شرط اول: وقت 30
- شرط دوم: جماعت 31
- شرط سوم: تعداد شرکت کنندگان 32
- شرط چهارم: خطبه 33
- اشاره 33
- مسأله 3: نشستن خطیب بین دو خطبه 34
- مسأله 1: ارکان و اجزای خطبه ها 34
- مسأله 2: قیام خطیب در دو خطبه 34
- شرط پنجم: مقارن نبودن با نماز جمعه ی دیگر 35
- مسأله 4: اعتماد خطیب بر قوس یا شمشیر در خطبه 35
- شرایط نمازگزاران 35
- وظایف نمازگزاران 36
- شرایط امام جمعه 37
- آداب نماز جمعه 38
- 1 _ آثار سیاسی نماز جمعه 40
- 11 _ نماز جمعه نشان گر قدرت اسلام است 40
- اشاره 40
- فصل چهارم: آثار برپایی نماز جمعه 40
- 12 _ پیوند دهنده جناح ها: 41
- 13 _ یکپارچگی نیروهای اسلام 41
- 2 _ آثار معنوی نماز جمعه 42
- 14 _ مرکزیت بسیج مردم 42
- 21 _ نماز جمعه، معامله ای پرسود 42
- 22 _ نماز جمعه اوج خشوع و بندگی 42
- 23 _ نماز جمعه، درمان بیماری های روانی 43
- 31 _ ایجاد اتحاد و همدلی 44
- 3 _ آثار اجتماعی نماز جمعه 44
- 32 _ محلی برای حل مشکلات 45
- 33 _ آموزش مستقیم و عمومی 45
- اشاره 46
- اشاره 46
- فصل پنجم: راه های تقویت نماز جمعه 46
- 11 _ داشتن اطلاعات کافی 46
- 1 _ نقش آفرینی خطیب جمعه 46
- 13 _ ایجاد ارتباط مستحکم با مردم 47
- 12 _ به روز بودن خطبه ها 47
- 15 _ ساده زیستی 48
- 14 _ وارد نشدن در صف بندی جناح ها 48
- 16 _ به کارگیری فنون خطابه 48
- 3 _ حضور کارگزاران نظام در صفوف نمازگزاران 49
- 2 _ استفاده از فضا و امکانات مناسب 49
- 5 _ نظرخواهی از مردم 50
- 4 _ تبلیغات صحیح 50
- 1 _ دوره ی صفویه 51
- اشاره 51
- 6 _ داشتن تشکیلات اداری منسجم 51
- فصل ششم: نماز جمعه در تاریخ ایران 51
- 2 _ دوره ی قاجار 52
- 3 _ دوره ی پهلوی 53
- 4 _ دوره ی انقلاب اسلامی 53
- اشاره 55
- 1 _ قاره ی آمریکا 55
- 12 _ برزیل 55
- 11 _ آرژانتین 55
- فصل هفتم: نماز جمعه در جهان امروز 55
- 21 _ ایرلند _ دوبلین: 56
- 22 _ هلسینکی _ نروژ: 56
- 2 _ قاره اروپا 56
- 23 _ بلژیک _ بروکسل 57
- 24 _ سوئد 57
- 25 _ ایتالیا _ میلان 58
- 26 _ آلمان _ مونیخ 58
- 31 _ کنگو _ برازاویل 59
- 3 _ قاره افریقا 59
- 32 _ الجزایر 59
- 34 _ کنیا 60
- 33 _ سودان 60
- 41 _ ژاپن _ توکیو 61
- 42 _ پیشاور پاکستان 61
- 4 _ قاره آسیا 61
- 43 _ سریلانکا 62
- 46 _ فیلیپین _ مانیل 63
- 45 _ قطر 63
- 44 _ حیدرآباد هندوستان 63
- 47 _ عمان 64
- نتیجه گیری و پیشنهاد: 65
- اشاره 66
- 2 _ نماز جمعه؛ عنایت حق تعالی به جمهوری اسلامی 66
- فصل هشتم: نماز جمعه در کلام بزرگان نظام 66
- 1 _ امامان جمعه و تقویت نظام 66
- الف: امام راحل رحمه الله 66
- 3 _ سیاسی بودن نماز جمعه 66
- 6 _ ائمه جمعه و تهذیب نفس 67
- 4 _ ترویج سنّت سیاسی _ الهی 67
- 5 _ ائمه جمعه و ارتباط با مردم 67
- ج: مرحوم آیت اللّه طالقانی 68
- ب: مقام معظم رهبری 68
- 1 _ نماز جمعه؛ وصف توحید 68
- د: حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی 69
- نماز جمعه، محور وحدت 69
- 2 _ نماز جمعه؛ عامل آگاهی به مردم 69
- ه: حجه الاسلام و المسلمین خاتمی رییس جمهور 70
- نماز جمعه و معرفی متفکرین برجسته 70
- و: حجه الاسلام و المسلمین کروبی رییس مجلس 70
- بخش دوم: برگزیده ی ادب فارسی 71
- اشاره 71
- حضور سبز 72
- * متون ادبی 72
- میعاد دین و سیاست 73
- آوای وحدت 75
- * اشعار 76
- نماز جمعه؛ بیدارگر مرغ جان 76
- بانگ نماز جمعه 77
- نماز جمعه؛ کانون نور 78
- نماز جمعه؛ درمان گر دل و جان 79
- در پای خطبه ی آیت اللّه خامنه ای 81
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 84
- اشاره 84
- توصیه های کلی 85
- پیشنهادهای برنامه ای 86
- پرسش های مسابقه ای 87
- پرسش های مصاحبه ای 88
- معرفی کارشناسان 89
- پرسش های کارشناسی 89
- واپسین کلام 90
- منابع 92
کسی بود که ما را در «هزم البیت» یثرب، جمع کرد و با ما نماز جمعه خواند. پرسیدم: آن روز چند نفر بودید؟ گفت چهل نفر.(1)
در چگونگی اقامه ی جمعه از سوی «اسعد» گفته اند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم مصعب بن عمیر را به عنوان امیر مدینه فرستاد و به او دستور داد تا نماز جمعه را اقامه کند، سپس مصعب نزد اسعد رفته و امر به جمعه را به وی خبر داد و او را امر کرد تا خود نماز را برگزار کند. در روایت دیگری، دارقطنی از ابن عباس روایت کرد که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم قبل از هجرت که امکان اجتماع ایشان با مسلمانان در مکه نبود به مصعب بن عمیر امر فرمود تا در مدینه نماز جمعه را به دو رکعت اقامه کند.(2)
اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند
اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم بر اثر فشار بت پرستان مکه به دستور خداوند متعال در سال سیزدهم بعثت به سوی مدینه مهاجرت فرمود. روز دوشنبه دوازده ربیع الاول به قریه ی قبا در نزدیکی مدینه وارد شد. قبا مرکز قبیله ی بنی عمروبن عوف بود، حضرت در منزل بزرگ قبیله (کلثوم بن هدم) فرود آمد. گروهی از مهاجر و انصار در انتظار موکب رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم بودند. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم تا آخر هفته در آن جا توقف کرد.(3) و در این مدت شالوده ی مسجدی را برای قبیله بنی عوف ریخت. افراد قبیله اصرار کردند که در «قبا»
1- سنن ابن داود، ج 1، حدیث 1069، به نقل از مباحثی پیرامون نماز جمعه، ص 90.
2- تفسیر الدرالمنثور، ج 6، ص 218، تفسیر روح الجنان، ج 11، ص 147، نماز جمعه در تاریخ و فقه اسلام، ص 19.
3- تفسیر الدرالمنثور، ج 6، ص 218، روح الجنان، ج 11، ص 147.