مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 101

1- أنعام: 160

2- شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 198

3- طباطبائی، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، ج 13 ، ص 246

4- وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی* إِنْ هُوَ إلاَ وَحْیٌ یُوحی "؛ آنچه می گوید چیزی جز وحی که بر او نازل شده نیست! (نجم: 5و 4)

بیان اسرار نماز

اشاره

رازهای نماز از دو منظر قابل بررسی است. در یک نگاه، از سرّ کلّی نماز سخن گفته می شود؛ یعنی برای مجموع نماز یک راز و حقیقت در نظر گرفته می شود که "سرّالصّلاه" نامیده می شود. در نگاه دوم، اسرار تک تک اجزای نماز جداگانه مورد بررسی قرار میگیرد که "اسرار الصّلاه" نامیده می شود.

ابتدا نگاهی به "سرّالصلاه" داریم، سپس اسرار مقدمات و مقارنات نماز را به تفکیکِ اجزای آن، بررسی خواهیم نمود.

یک. سر الصلاه

اشاره

در این قسمت، دو سرّ کلی و جامع را برای نماز بیان می کنیم.

الف) طهارت باطنی انسان

سلمان فارسی می گوید: روزی با پیامبر خدا(ص) در سایه درختی بودیم. ایشان یک شاخه از آن را برداشت و تکان داد تا برگهای آن ریخت. سپس فرمود: "آیا از آنچه کردم نمی پرسید؟" عرض کردیم: یا رسول اللَّه! به ما خبر بده. فرمود: "همانا بنده مسلمان هرگاه که به نماز قیام می کند، گناهان او ریخته می شود؛ همانگونه که برگ این شاخۀ درخت ریخته شد".(1)

و در روایت دیگر فرمود: "نمازگزار هنگام وضو، وقتی که صورتش را میشوید، گناهانی که با صورتش انجام داده زدوده می شود. زمانی که دو دستش را از آرنج می شوید، گناهانی که به وسیله دست هایش انجام داده از بین می رود. آنگاه که سرش را مسح میکند، معصیت هایی که به وسیله سرش انجام داده زدوده می شود. چون بر دو پایش مسح می کند، گناهانی که به وسیله پاهایش انجام داده، محو می شود. اگر کسی در آغاز وضو گرفتن "بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیم" بگوید،