مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 119

1- مجلسی، بحار الانوار، ج 81 ، ص 254.

2- قَالَ الصَادِقُ(ع): "السُجُودُ مُنْتَهَی الْعِبَادَهِ مِنْ بَنِی آدَمَ " (شیخ صدوق، منایحضر ه الفقیه، ج 1، ص 313)

3- مجلسی، بحارالاأنوار، ج 68 ، ص 247

4- "سیاهُمْ فی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُجُود"؛ نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است)فتح: 29

5- "سجده کن و نزدیک شو" (علق: 19)

6- شیخ کلینی، اصول کافی، ج 3، ص 264

7- شیخ صدوق، علل الشرائع، ص 13

کرد: مرا کاری بیاموز که خداوند مرا با تو محشور گرداند، ایشان فرمودند: "در برابر خداوند یکتای قهار، سجده ات را طولانی کن!"(1)

نیز گروهی خدمت حضرت ختمی مرتبت(ص) رسیدند و عرض کردند: بهشت پروردگارت را برای ما تضمین فرما. ایشان فرمودند: "[برای اینکه شفاعتم نصیب شما شود] من را با طولانی کردن سجده هایتان کمک کنید".(2)

تأویل دو سجده

در حدیثی، امیرمؤمنان(ع)تأویل دو سجده را این گونه بیان میدارند: «سجدۀ اولی اشارتی است به قلب که از خاک آفریده شدهای! سپس که سر را بر میداری؛ کنایت است به اینکه [روزی] از زمین خارج میشوی. سجده دوم؛ تلویح به این دارد که باز به خاک بر می گردی. سر که بر می داری، رمزی است به اینکه در رستاخیز بار دیگر از خاک برآیی».(3)

پس دو سجده معنای این آیه را یادآور است: "مِنْها خَلَقْناکُمْ وَ فیها نُعیدُکُمْ وَ مِنْها نُخْرِجُکُمْ تارَهً أُخْری"؛(4)314 شما را از خاک آفریدیم و به خاک بازگرداندیم و از خاک خارج کردیم.

قیام بعد از دو سجده

بیان شد که برخاستن از سجده اشاره به برخاستن روز قیامت دارد. مردم قبل از قیامت همه در خاک آرمیده اند، وقتی صور اسرافیل دمیده شد، سر از خاک بر میدارند و این نشست و برخاست در نماز، شبیه به آن است. وقتی که ما از سجده سر برداشته و قیام می کنیم، می گوییم: "بحول الّله و قوّته أقوم و أقعُد» (خدایا به یاری تو بر می خیزیم و می نشینیم) تا در روز قیامت و هنگام برخاستن از خاک نیز