مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 143

1- حسن مصطفوی، التحقیق: تحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 8، ص 175

بحمده» و در سجده»سبحان ربی الأعلی و بحمده» گفته می شود؛ زیرا زمانی که خداوند تبارک و تعالی «فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظِیم» را نازل کرد پیغمبر؟ص؟ فرمودند این ذکر را در رکوع خود بگویید و زمانی که خداوند» سبح اسم ربک الاعلی» را نازل کرد، پیامبر؟ص؟ فرمود: «این ذکر را در سجدههای خود قرار دهید».(1)

افزون بر آن، می توان برای آن حکمتهایی نیز یافت؛ رکوع در نماز، تعظیمی در برابر خداوند است و ما با هر رکوع، تعظیمی را در مقابل خداوند انجام می دهیم. تعظیم در مقابل چیزی به این معناست که ما معتقد به عظمت آن هستیم. در مقابل این عظمت، سر تعظیم در مقابل او خم می کنیم؛ بنابراین در رکوع، مقابل خداوند تعظیم کرده و با گفتن صفت «عظیم» برای خداوند، به عظمت او اذعان میکنیم.

سجده در مقابل خداوند نیز به این معنا است که در مقابل او به خاک م یافتیم و کوچکی خود را در مقابل خداوند اقرار می کنیم. حال اگر در این حالت، خاضعانه و خاشعانه با ذکر صفت "أعلی» برای خداوند، به بلند مرتبه بودن خداوند اذعان کنیم و وقتی به خاک افتاده ایم، اقرار به این کنیم که "خداوندا، تو از همه کس بالاتر هستی»، حالت بندگی بسیار بالایی به وجود میآید و واقعاً می توان این حالت را، بهترین حالت انسان برای بندگی خداوند دانست.

شش. قنوت

معنای قنوت اطاعت و دعا و توجه به خدا و خشوع در نماز است. خداوند خطاب به حضرت مریم می فرماید: "یا مَرْیَمُ اقْنُتی لِرَبِّک".(2)

امام صادق؟ع؟در تفسیر آیه "و تَبَتَّلْ اِلَیْهِ تَبْتیلاً»(3)می فرماید: "مراد از "تبتّل" آن است که در نماز، دست ها را به دعا بلند کنیم.(4) تبتّل در لغت به معنای قطع امید از غیر