مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 168

1- "إِنَ الانْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً* إِذا مَسَهُ الشرَ جَزُوعاً* وَ إِذا مَسَهُ الْخَیْرُ مَنُوعاً* الا الْمُصَلِینَ* الَذِینَ فِ أَمْوَالهِمْ حَقٌ مَعْلُومٌ*لِلسَائلِ وَ الْمَحْرُومِ"؛ به یقین انسان حریص و کم طاقت آفریده شده است، هنگامی که بدی به او رسد بی تابی می کند، و هنگامی که خوبی به او رسد مانع دیگران می شود و بخل می ورزد(، مگر نمازگزاران، آنها که نمازها را پیوسته بجا می آورند، و آنها که در اموالشان حق معلومی است، برای تقاضاکننده و محروم. ( معارج، آیات 19-25

خداوند سرکشی کرد و به حضرت آدم سجده نکرد(1) که سبب دوری او از رحمت خاصه الهی شد.

از مهمترین آثار تربیتی نماز، رامکردن نفس سرکش و از میان بردن روح غرور، خودبینی و تکبر انسان است. امر خداوند به نمازگزار برای گذاردن پیشانی بر خاک در هر شبانهروز و در مقابل نام بردن خداوند به بلند مرتبه بودن، در رکوع و سجده، سبب می شود نمازگزار به تدریج به ضعف خود پی ببرد و خود را ذرهای کوچک در برابر عظمت او ببیند. این حالت، از بین برنده کبر و غرور است. حضرت فاطمه زهرا(س) فرموده اند: "دستور خداوند به انجام نماز، برای پاک سازی از کبر و غرور است".(2) امیرمؤمنان نیز میان ایمان و نماز مقایسه نموده، نقش ایمان را تطهیر باطنی و نقش نماز را پاکسازی از کبر و غرور ذکر نموده اند. (3)

پنج) آثار زیستی - بهداشتی

اصل نماز برای ایجاد معنویت و رسیدن انسانها به کمالات معنوی است؛ لیکن دارای آثار و فوائد جسمی نیز هست. امام رضا؟ع؟، طول عمر را از جمله فوائد نماز شب بر می شمارد.(4)

آثار بهداشتی و درمانی نماز و مقدمات بهداشتی آن همچون غسل، وضو و تیمم و شرط پاک بودن لباس و مکان نماز، نیازمند مطالعات دقیق پزشکی است. محققان این عرصه، تأثیر اعمال، مقدمات و شرایط نماز در سلامت جسم و روان را تا حدودی مطالعه کرده و از این طریق، منابع عظیم قرآنی و روایی ناظر به نماز