مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 176

1- حمید عضدانلو، آشنایی با مفاهیم جامع شناسی، ص63

2- آلن بیرو، فرهنگ علوم اجتماعی، ص 348

3- هدایت الله ستوده، آسیب شناسی اجتماعی، ص 133 -134

4- "اتْلُ ما أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتابِ وَ أَقِمِ الصَلاهَ إِنَ الصَلاهَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَهِ أَکْبرَوَ اللَهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ"؛ آنچه را از کتاب آسمانی به تو وحی شده تلاوت کن، و نماز را برپا دار،که نماز انسان را از زشتی ها و گناه بازمی دارد، و یاد خدا بزرگ تر است؛ و خداوند می داند شا چه کارهایی انجام می دهید! (عنکبوت: 45

5- هود: 45

علاوه بر شواهد دینی، شواهد و مطالعات علمی و تجربی نیز این مسأله را تأیید می کند. بر اساس مطالعه "ایوانز تی دیوید" جامعهشناس و دین پژوه در تحقیقی با عنوان "رابطه مجدد دین و جرم"، حضور در مراسم مذهبی و انجام مناسک دینی، کنترل کننده است.(1) در این تحقیق و نیز تحقیق دیگری که توسط "رادنی استارک" و "سیمز بن بریج" با عنوان "دین کجروی و کنترل اجتماعی" به انجام رسیده است، این اصل کنترلی بهدست آمده است که انجام اعمال دینی و مناسک و آیینه ای مذهبی، بازدارنده، کنترل کننده و همنواساز است.(2)

از مجموع آیات و روایات به دست می آید که نماز با چند مکانیسم، کاهش جرائم و کج روی را در جامعه به ارمغان می آورد:

1. مکانیسم حیا

"حیا" به معنای دور نگهداشتن نفس از بدیها(3) و وادار نمودن خود به ترس از انجام کارهای زشت و دوری از مذمت و ملامت است.(4) "حیا" از کارکردهای مهم نماز حساب شده است. حضرت امام علی؟ع؟در ضمن برشمردن آثار حضور در مسجد می فرمایند: "[ارتباط با مسجد سبب میشود] او گناهی را از روی خشیت یا حیا ترک می کند".(5) بر اساس این روایت، رفتن به مسجد که نوعاً برای نماز جماعت و انجام امور مذهبی است، سبب می شود که افراد از گناه و منکرات باز داشته شوند. در حدیثی دیگر، امام صادق؟ع؟در آثار نماز جماعت می فرمایند: "نماز جماعت سبب مراقبت و کنترل و دوری از گناهان و معاصی می شود".(6)