مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 178

1- فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصَلاهَ وَ اتَبَعُوا الشَهَواتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًا" سوره مریم آیه 58

2- فرانک پی ویلیامز و مالین دی مک شین، نظریه های جر م شناسی، دکر حمیدرضا ملک محمدی،. ص 212

است که تلقین روزانه آن و توجه به آن در ساعات مختلف شبانهروز نقش معرفت بخشی دائمی را دارد. حضرت علی؟ع؟نسبت به کارکرد مسجد و نماز جماعت که قبلا نیز بخشی از آن اشاره شد، می فرمایند: "مسجد و نماز جماعت دانش جدید... و نشانی مستحکم و پایدار در فراروی افراد قرار میدهد... و افراد از خلال مراوده با مساجد و نماز جماعت حرفهای می شنوند که آنها را از بدی باز میدارد و به سوی هدایت رهنمون میکند».(1)

در نهایت، به این چارچوب کنترلی میرسیم که نماز با شرایط، ضوابط و زمینه های محیطی و اجتماعی خود از سه طریق موجب کاهش آسیب ها و انحرافات میگردد. نماز، حیا و تعدیل غرایز روحیه خودکنترلی را در فرد تقویت می کند؛ همین امر به کاهش و از بین رفتن آسیبها، منکرات و رفتارهای نابهنجار اجتماعی و اخلاقی کمک میکند. از طرفی دیگر، نماز، دانش لازمِ هدایت بخشی را در اختیار افراد می گذارد و افراد از این طریق، راه هدایت را کشف و به سعادت رهنمون می شوند.

ب) تألیف قلوب و ایجاد همدلی و برادری

نماز، هم به لحاظ تقویت ارزشهای دینی - که اخوت و همدلی یکی از آنها است - و هم به لحاظ هم گرایی و گرد همآیی در مراسم نماز، باعث الفت و برادری در میان افرد میگردد. پیامبراکرم؟ص؟ تأکید مینمودند که صفوف نماز باید فشرده و نزدیک به هم باشد تا با فشردگی و نزدیکی صفوف، قلبهای نمازگزاران به یکدیگر نزدیک شود.(2) در قرآن نیز یکی از معیارهای برادری، نماز ذکر شده است. در آیه 11 سوره توبه اشاره شده است کسانی که نماز میخوانند و زکات میپردازند، برادر دینی هم اند.(3)