- پیشگفتار 1
- اشاره 5
- یک. تعریف مفاهیم و اصطلاحات 6
- الف)صلاه 6
- اشاره 6
- ج) اقامه 7
- ب) نماز 7
- دو. اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع نماز 8
- اشاره 8
- 1. نماز؛ رکن دین 9
- اشاره 9
- 2. تکرار معنادار واژه »صلاه» در قرآن و روایات 9
- 3. اقامه نماز، اولین فعالیت فرهنگی صالحان 10
- 4. محوریت نماز در سیره و سفارش انبیا ؟(ع)و اهل بیت (ع) 11
- 1. شاخص ایمان 12
- ب) معیار و شاخص بودن نماز 12
- اشاره 12
- ب) تأکید خاص به نماز در بین دیگر عبادات 13
- 2. اولین نشانه مؤمنان 13
- 3. شاخص قبولی اعمال 13
- پرسشنامه 15
- الف) نماز ما با غفلت همراه است 16
- دو. نمازهای ما ناقص است 16
- اشاره 16
- اشاره 16
- یک. نماز برای ما کار مهمی نیست 16
- آسیب شناسی نماز 16
- اشاره 16
- یک. چه کنیم نماز برای ما مهم باشد؟ 17
- راه درمان این آسیبها 17
- اشاره 17
- ب) نماز ما بازدارنده از گناه نیست 17
- الف) توجه به اینکه نماز، همسخن شدن با پروردگار 17
- د. آشنایی با پیامدهای سبک شمردن نماز 18
- ب) توجه به آثار و ثواب نماز 18
- ج) شناخت جایگاه نماز 18
- ه) توجه به عنایات ویژه خداوند 21
- و) توجه به حالات پیغمبر(ص) و ائمه(ع)و اهتمام ایشان به نماز 22
- الف) فراگیری احکام نماز 25
- ز) تقویت اعتقاد به قیامت 25
- اشاره 25
- دو. چه کنیم نمازی کامل بخوانیم 25
- ب) رعایت آداب ظاهری و باطنی نماز 26
- ج) توجه به معانی و اسرار نماز 26
- د) اقامه نماز در اول وقت 27
- ه) اقامه نماز به جماعت 29
- و) اهتمام به تعقیبات 30
- تسیبح حضرت زهرا 31
- ز) اهتمام به نوافل 32
- پرسشنامه 33
- 1. وضو 34
- 1. خواندن دعاهای مخصوص هنگام وضو 34
- اشاره 34
- الف) آداب مقدمات نماز 34
- اشاره 34
- 4. استنشاق 36
- 2. مسواک زدن 36
- 7. خواندن سوره قدر در حال وضو. 36
- 8. خواندن آیه الکرسی بعد از وضو. 36
- 3. مضمضه کردن 36
- 2. لباس نمازگزار 37
- اشاره 38
- 3. مکان نمازگزار 38
- ب) آداب مقارنات نماز 38
- 1. آداب تکبیرهالاحرام 40
- 2. برخی از آداب قیام و قرائت 41
- 3. آداب رکوع 42
- 4. آداب سجود 42
- 7. آداب قنوت 44
- 6. آداب سلام نماز 44
- اشاره 45
- اشاره 45
- الف) اخلاص و نیت قربت 45
- دو. آداب باطنی نماز 45
- مراتب اخلاص 46
- ب) تفهّم نماز 47
- ج) تعظیم مقام پروردگار در نماز 49
- اشاره 49
- خشوع اولیای خدا در نماز 50
- د) حضور قلب در نماز 50
- پرسشنامه 51
- اشاره 52
- یک. اهمیّت حضورقلب در نماز 52
- دو. تأثیرعبادت همراه با حضور قلب 53
- اشاره 55
- چهار. عوامل مؤثر در تحصیل حضور قلب 55
- سه. مقدمات به دست آوردن حضور قلب 55
- الف) بزرگ شمردن امر خدا و رعایت حریم آن 55
- ب) ترس ازعظمت و بزرگی خدا 57
- پنج. راههای تحصیل حضور قلب 60
- ه) شرمساری از تقصیرها و گناهان در برابر خداوند 60
- اشاره 62
- اشاره 62
- الف) عوامل خارجی 62
- شش. موانع حضور قلب در نماز 62
- راه درمان 63
- ب) عوامل داخلی 63
- اشاره 63
- راه نجات از حبّ دنیا 65
- داروی هرزه گردی خیال 66
- آیا نمازِ بدون حضور قلب، باطل است؟ 68
- نکته اساسی در حضور قلب 69
- انواع حضور قلب و کاملترین نوع آن 69
- ج) پرهیز از حرکتهای اضافی 70
- اشاره 71
- د) پرهیز از نماز در حالت کسالت 71
- ه) توجه نکردن به اطراف 71
- چند تذکر 72
- پرسشنامه 73
- مقدمه 74
- اشاره 74
- اشاره 75
- یک. در ارتباط با خدای متعال 75
- الف) مداومت بر نماز 75
- اشاره 75
- مداومت امام خمینی(ره) بر نماز شب 76
- اشاره 77
- ب) محافظت بر نماز 77
- نتیجه پایداری بر نماز 78
- ج) کسب روزی حلال و دوری از حرام خواری 79
- الف) امدادگرِ محرومان 79
- اشاره 79
- اشاره 79
- دو. در ارتباط با خلق خدا 79
- نکته 80
- نمونه ای از انفاق امام صادق(ع) 81
- اشاره 81
- ب) عفیف در غرائز 81
- پناه جویی از شهوت، به پیامبر رحمت(ص) 82
- اشاره 83
- ج) امانتدار 83
- امانتداری بر سه نوع عهد 84
- د) استوار در شهادت 86
- اشاره 87
- و) رعایت حق همسر 87
- ز) دوری از غیبت 87
- اثر غیبت در عبادت 88
- ح) خیرخواهی و ارتباط با برادر دینی 89
- اشاره 90
- اشاره 90
- سه. در ارتباط با عالم غیب 90
- الف) یقین به قیامت 90
- ب) هراس از عذاب الهی 93
- پرسشنامه 95
- اشاره 96
- سر در لغت و اصطلاح 97
- مقدمه 97
- اشاره 97
- منابع شناخت اسرار 98
- راه رسیدن به اسرار نماز 98
- سیر تکمیل نمازهای واجب 99
- یک. سر الصلاه 101
- الف) طهارت باطنی انسان 101
- بیان اسرار نماز 101
- اشاره 101
- اشاره 101
- ب) به فعلیت رسیدن انسان 102
- دو. اسرار الصلاه 103
- اشاره 103
- الف) اسرار مقدمات نماز 103
- ب) اسرار مقارنات نماز 110
- اشاره 118
- قیام بعد از دو سجده 119
- تأویل دو سجده 119
- پرسشنامه 122
- یک. الله اکبر 123
- مقدمه 123
- دو. أعوذ بالله من الشیطان الرجیم 125
- الف) سوره حمد 126
- سه. قرائت 126
- ویژگیها 126
- چرا سوره حمد؟ 127
- بِسْمِ اللَّهِ 128
- الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ 129
- الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ 130
- تفاوت حمد با مدح و شکر 130
- رَبِّ الْعَالَمِین 131
- الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ 132
- إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِین 133
- یک سؤال 134
- حقیقت صراط مستقیم 135
- اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیم 135
- صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ 136
- غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ 137
- وَلَا الضَّالِّین 137
- ب) سوره (بعد از حمد) 138
- اشاره 138
- سوره توحید 139
- ج) تسبیحات اربعه 140
- سُبْحانَ رَبِّیَ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِهِ 141
- چهار. رکوع 141
- پنج) سجده 142
- چرا عظیم، چرا اعلی؟ 142
- بحمده 142
- سُبْحانَ رَبِّیَ الأعلَی وَ بِحَمْدِهِ 142
- شش. قنوت 143
- هفت. تشهد 144
- هشت. سلام 145
- پرسشنامه 146
- چند نکته مهم 147
- اشاره 147
- مقدمه: آثار نماز و تربیت انسان 147
- بررسی آثار فردی نماز 148
- اشاره 148
- یک. آثار شناختی 149
- اشاره 149
- الف) آثار اعتقادی 149
- ب) آثار عقلی و علمی 151
- اشاره 156
- نماز را با لذت معنوی گره نزنید! 156
- دو. آثار عبادی - معنوی 156
- سه. آثار عاطفی - روانی 160
- اشاره 160
- ب) بالابردن سطح تحمل و رهایی از غم و اندوه 162
- ب) ابهت یافتن خدا در دل 163
- الف) نماز، تمرین ادب عبودیت و مبارزه با نفس 163
- ج) پیشگیری از گناه 164
- د) گناه زدایی 165
- ه) درمان حرص و طمع 166
- ز) درمان کبر و غرور 167
- و) تربیت روحیه حق شناسی 167
- پنج) آثار زیستی - بهداشتی 168
- پرسشنامه 170
- مقدمه: نماز به مثابه یک امر اجتماعی 171
- اشاره 171
- یک. نماز و خانواده 172
- الف) برنامه ریزی و تدبیر منزل 172
- ب) بهبود روابط خویشاوندی 173
- اشاره 175
- اشاره 175
- دو. نماز و جامعه 175
- الف) کاهش جرائم و تقویت کنترل اجتماعی 175
- 1. مکانیسم حیا 176
- 2. مکانیسم تعدیل 177
- 3. مکانیسم معرفت و هدایت بخشی 177
- ب) تألیف قلوب و ایجاد همدلی و برادری 178
- د) تسهیل روابط اجتماعی 179
- ه) توجه به حقوق دیگران 180
- اشاره 181
- سه. نماز و فرهنگ 181
- الف) تثبیت نظام توحیدی 181
- ب) فرهنگ پذیری 182
- ج) تبلیغ جهانی فرهنگ اسلامی 183
- چهار. نماز و سیاست 184
- اشاره 184
- الف)وحدت و همدلی 184
- ب) ایجاد اقتدار و تحول در معادلات سیاسی 184
- ج) تعمیق بصیرت سیاسی 185
- الف) فعال سازی روحیه تعاون و همیاری 187
- اشاره 187
- پنج) نماز و اقتصاد 187
- ب) بهبود رابطه کارگر و کارفرما 188
- ج) نزول برکات الهی 189
- اشاره 190
- د) تحکیم برابری و رفع اختلاف طبقاتی 190
- نقش فراگیر 190
- نماز بخوان تا آدم شوی 191
- پرسشنامه 193
- اشاره 194
- اشاره 195
- منشأ اختلاف 195
- اشاره 195
- یک. وضو 195
- مقدمه 195
- موارد اختلافی در وضو 196
- الف: شستن دستها 196
- پاسخهای شیعه 196
- دلیل اهل سنت 196
- ب: مسح سر 198
- ج: مسح یا غَسل پاها 199
- الف: قرآن 199
- ب: روایات 200
- دو. اذان و اقامه 201
- الف) کیفیت تشریع اذان 201
- اشاره 201
- بررسی موارد اختلافی 201
- ب) تثویب در اذان صبح 202
- ج) حیّ علی خیرالعمل 204
- د) شهادت ثالثه 206
- رمزگشایی از علت اصلی 208
- سه. اوقات نماز 208
- نقد و بررسی جمع بین صلاتین 208
- واجبات نماز از نگاه مذاهب اسلامی 209
- اشاره 209
- چهار. ارکان و واجبات نماز 209
- حنفیه 209
- حنبلیه 209
- مالکیه 210
- شافعیه 210
- الف( حکم بسمله 210
- بررسی برخی موارد اختلافی 210
- ب) دست بسته نماز خواندن 211
- ج) آمین گفتن پس از حمد 213
- پرسش اول 214
- پرسش دوم 216
- ه) صلوات و سلام پیامبر بر خودشان! 216
- پرسشنامه 218
- اشاره 219
- مقدمه 219
- ب) نماز اسماعیل(ع)و اسحاق(ع)و یعقوب (ع) 220
- یک. نماز پیامبران الهی(ع) 220
- الف) نماز حضرت ابراهیم(ع) 220
- ج) نماز حضرت شعیب(ع) 221
- د) نماز حضرت موسی(ع) 221
- ه) نماز حضرت داود(ع) 222
- ز) نماز حضرت زکریا(ع) 224
- و) نماز حضرت سلیمان(ع) 224
- ح) نماز حضرت عیسی(ع) 226
- دو. یهودیت 227
- اشاره 227
- 1. وجوب نماز 228
- الف) نماز در یهودیت 228
- 2. مقدمات نماز 229
- 3. نمازهای روزانه 231
- اشاره 232
- سه. مسیحیت 232
- ٢. فرقه های مسیحی 233
- ١. حواریون یا رسولان مسیح 233
- ٣. کتاب مقدس مسیحیان 235
- ٤. شعائر و عبادات 235
- ٥. نماز حضرت عیسی(ع) 236
- ٦. جدایی از یهودیان 237
- ٧. نمازهای روزانه مسیحیان 237
- چهار. آیین زردشت 238
- اشاره 238
- ١. زندگی و رسالت زردشت 239
- ٢. نماز در آیین زردشت 240
- ٤. نماز روزانه 241
- ٣. آمادگی برای نماز 241
- پرسشنامه 243
- فصل سوم: نماز در ادیان غیر الهی 244
- اشاره 244
- مقدمه 244
- یک. آیین هندو 244
- اشاره 244
- ١. اعتقادات اصلی 245
- 2. عبادت در آیین هندو 246
- ٣. نماز در آیین هندو 247
- دو. آیین بودا 249
- اشاره 249
- عبادت بوداییها 251
- کتب مقدس بودایی 251
- عبادات روزانه 252
- پرسشنامه 254
- اشاره 255
- بخش چهارم: دعوت به نماز 255
- مقدمه 256
- به گیتی نیست آرامش، از این رو 257
- اشاره 260
- الف) اصول هدایت و دعوت دیگران به نماز 260
- فصل اول: اصول و شیوه های هدایت و دعوت دیگران به نماز 260
- یک. شروع از خود 260
- اشاره 260
- دو. اصل زمینه سازی 261
- چهار. اصل تدریج 261
- سه. اصل جامعیت 261
- پنج) اصل اعتدال 262
- هفت. اصل کرامت 263
- شش. اصل تداوم و استقامت 263
- اشاره 264
- ب) روشهای عام در هدایت و دعوت دیگران به نماز 264
- یک. اعطای بینش و پاسخ به شبهات 264
- اشاره 264
- نمونهای از شبهات 265
- دو. انداز و تبیشیر 267
- سه. تشویق و تنبیه 268
- اشاره 268
- ب) شرایط تشویق و تنبیه 269
- الف) اشارهای به انواع تشویق و تنبیه 269
- ج) تناسب با عمل 270
- ح) شیوه های تنبیه 270
- اشاره 272
- چهار. معرفی الگوهای اهل نماز 272
- یک. دوره کودکی اول 273
- ج( روش ها و نکته های دعوت به نماز بر اساس سن مخاطب 273
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی اول (کمتر از 7سال) 273
- اشاره 273
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی اول: فراهم آوردن زمینه مساعد 274
- دو. دوره کودکی دوم 276
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی دوم (7 تا 12سال) 276
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره نوجوانی (12 تا 18سال) 279
- سه. دوره دوره نوجوانی 279
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی دوم: آموزش و درونی کردن 279
- ب) روشهای ویژه دوره نوجوانی 280
- اشاره 280
- اشاره 281
- اهداف تحکیم و تعمیق بنیانهای اعتقادی 281
- روش اول. تشکیل جلسات بحث و گفتگو 282
- دوم. تدوین برنامه مطالعاتی 282
- ترغیب و ترهیب، انذار و تبشیر، تشویق و تنبیه 282
- اشاره 283
- نکات مهم 284
- پرسشنامه 285
- اشاره 286
- فصل دوم: بررسی علل ترک نماز و راههای درمان آن 286
- اشاره 286
- مقدمه 286
- عوامل ترک نماز 286
- اشاره 286
- الف) بینشی 286
- یک. عوامل درونی ترک نماز 286
- اشاره 287
- عوامل ضعف ایمان به خدا 287
- درمان ضعف ایمان به خدا 288
- اشاره 289
- . 290
- دنیاطلبی 290
- شیطان 290
- اشتغال افراطی به بهرههای دنیایی 290
- عوامل غفلت 290
- دوست ناباب 290
- اشاره 291
- درمان غفلت 291
- الف) جهل به احکام 292
- انواع جهل 292
- اشاره 292
- ج) جهل به عواقب بی نمازی 293
- درمان جهل 293
- اشاره 293
- ب) جهل به اسرار، آثار و اهمیت نماز 293
- ب) گرایشی 294
- عوامل ضعف اراده 296
- اشاره 296
- درمان ضعف اراده 297
- ج) کنشی 299
- اشاره 300
- اشاره 300
- 1. کثرت گناه و شهوت رانی 300
- درمان افراط و تفریط 301
- اشاره 301
- اشاره 301
- 2. افراط و تفریط 301
- 3. خجالت 301
- درمان کثرت گناه و شهو ترانی 301
- ب) دوست نامناسب 302
- درمان خجالت 302
- الف) اعضای خانواده 302
- دو. عوامل بیرونی ترک نماز 302
- ج) شیطان 303
- د) بد عمل کردن برخی دینداران 304
- اشاره 305
- ه) محیط 305
- 1. محیط خانواده 305
- 2. گروه همساان 305
- 3. محیط مدرسه و مربیان 306
- 4. بازار و خیابان 306
- 5. ورزشگا هها 307
- 6. رسانه 307
- 7. حکومت 308
- 8. فعالیت های دشمنان 309
- پرسشنامه 310
- منابع 311
- Judaism, , USA:1985. P.83 317
1- "فَإِنْ قَالَ فَلِمَ جُعِلَتِ الْخُطْبَهُ قِیلَ لان الْجُمُعَهَ مَشْهَدٌ عَامٌ فَأَرَادَ أَنْ یَکُونَ لِلْامَامِ سَبَباً لِمَوْعِظَتِهِمْ وَتَرْغِیبِهِمْ فِی الطَاعَهِ وَ تَرْهِیبِهِمْ عَنِ الْمَعْصِیَهِ وَ تَوْقِیفِهِمْ عَلیَ مَا أَرَادَ مِنْ مَصْلَحَهِ دِینِهِمْ وَ دُنْیَاهُمْ وَیُخْبرِهُمْ مِا وَرَدَ عَلَیْهِ مِنَ الاوْقَاتِ وَ مِنَ الاحْوَالِ الَتِی لَهُمْ فِیهَا الْمَرَهُ وَ الْمَنْفَعَهُ فَإِنْ قَالَ فَلِمَ جُعِلَتْ خُطْبَتَیْنِ قِیلَ أِنْ تَکُونَ وَاحِدَهٌ لِلثَنَاءِ وَ التَحْمِیدِ وَ التَقْدِیسِ لِلَهِ عَزَ وَ جَلَ وَ الاخْرَی لِلْحَوَائِجِ وَ الْعْذَارِوَ الِنْذَارِ وَ الدُعَاءِ وَ مَا یُرِیدُ أَنْ یُعَلِمَهُمْ مِنْ أَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ مِا فِیهِ الصَلاَحُ وَالْفَسَاد" شیخ صدوق، عیون . أخبار الرضا ؟، ج 2، ص 111
2- بقره : 277،177،110،83،43،ونسا: 162،77ومائده: 55،12وتوبه: 71،54،18،11،5ورعد: 22وابراهیم : 31وحج : 41،78 ؛ نور: 59 ؛ نمل: 3؛ لقمان: 4؛ احزاب: 133 ؛ مجادله: 13 ؛ مزمل: 20 ، بینه: 5 ،
افراد با حضور در مساجد و نماز جماعت، یکدیگر را ملاقات می کنند؛ از وضع همدیگر اطلاع می یابند؛ با اوضاع اجتماعی، اقتصادی و زندگی هم آشنا می شوند؛ اگر مشکلی برای شخص یا اشخاصی پیش آمده باشد، از آن مطلع می گردند و بر اساس روح ایمان و مسئولیتی که در خود احساس می نمایند، برای رفع مشکل اشخاص و اجتماع خویش، همکاری می نمایند.
چنانچه در طی سالها از نزدیک مشاهده کردهایم که اهالی مسجد، در زمینه امدادهای جبهه و جنگ، تعاون برای کمک به وضع اقتصادی جامعه، همکاری برای ازدواج جوانان مستعدّ و حتی همیاری برای رفع مشکلات خانوادگی گرفتاران، اقدامهای جدی به خرج داده اند.(1)
در منابع دینی نیز جنبه تعاون و همیاری نمازگزاران مورد تأکید قرار گرفته است. امام رضا(ع)نسبت به فلسفه نماز جماعت، به همزیستی نماز جماعت و تعاون و همکاری و احساس مسئولیت اقتصادی اشاره نموده و تأکید می نمایند که نماز جماعت به این جهت تشریع گردید که در آن، مساعدت و همکاری در جهات خیر و پرهیزگاری وجود دارد.(2)
ب) بهبود رابطه کارگر و کارفرما
نگرش صرفاً مادی و سودجویانه میان کارگر و کارفرما مشکل آفرین است. کارگر با حذف انگیزه معنوی و جایگزین کردن انگیزه مادی، همواره بر آن میشود که کم کاری کند؛ زیرا حب نفس اقتضا میکند که ارزش کار خود را بیش از آنچه در بازار است بداند. از طرفی، چون دستمزد حاکم در بازار را کمتر از حق خود می پندارد. کار فرما نیز اگر فقط مادینگر باشد، می کوشد تا سود خود را افزایش دهد. افزایش سود یعنی کاهش هزینه و سهلترین راه کاهش هزینه، پرداخت دستمزد کمتر