مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 246

2. عبادت در آیین هندو

عبادت هندویی (پوجا) بر سه نوع است: عبادت معبدی، عبادت خانگی و عبادت دسته جمعی. در معابد هندوان، معمولاً بتِ یکی از خدایان یا اوتاره (یعنی تجسد)های آنان قرار دارد. راهبان معبد که پوجاری نامیده می شوند، در خدمت خدای معبد به سر میبرند و با خدای معبد مانند پادشاه گرانقدر رفتار میکنند. آنان در ساعات معینی از روز، برنامه عبادی و شرفیابی انجام میدهند که شروع آن پیش از سحرگاهان است. خدا را بیدار میکنند؛ شستوشو می دهند و به صورت نمادین به آن غذا میدهند. روغن مالیاش میکنند؛ تزیینش می نمایند و سپس به زائران، بار عام داده میشود. این برنامه با مراسم گوناگونی مانند اجرای موسیقی، سرودخوانی، نیایشها، اهدای گل، میوه، غلات و غذا به تندیس، سوزاندن بخور و دیگر گونه های عبادات و توسلات همراه است.(1)

نوع دوم عبادت، یعنی عبادت خانگی، در بیشتر خانهها اجرا میشود؛ ولی به ندرت طول و تفصیل برنامه روزمره در معابد را دارد. در بیشتر خانهها، فضایی را به عبادت اختصاص دادهاند و طهارت آیینیاش را نگاه میدارند. در آنجا «ایشته دئوه» یعنی خدای منتخب اهل خانه، در قالب بت و به همراه برخی نمادهای مربوط به آن وجود دارد. معمولاً بانوی خانه است که به خدا رسیدگی و آیینه ای گوناگون را اجرا میکند. این آیینها میتواند شامل آرتی، پیشکش گزاری، نیایش و توسل باشد. گاهی تصاویر هندسی ویژهای به نام ینتره و مندله را همچون نمادهایی برای عبادت بهکار میبرند. این تصاویر را به وسیله پودرهای رنگی، در سطح زمین رسم میکنند و اعتقاد دارند که نوعی خوشآمدگویی به خدایان است.(2) عبادت خانگی برای هندوان حکم نماز روزانه را دارد؛ زیرا هر روز باید به خدا رسیدگی و احترام کرده، او را با خواندن اوراد مقدس ستایش کنند.

در عبادت دسته جمعی، سرودهای مذهبی خوانده می شود. موسیقی شدید و