- پیشگفتار 1
- اشاره 5
- الف)صلاه 6
- یک. تعریف مفاهیم و اصطلاحات 6
- اشاره 6
- ب) نماز 7
- ج) اقامه 7
- اشاره 8
- دو. اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع نماز 8
- اشاره 9
- 1. نماز؛ رکن دین 9
- 2. تکرار معنادار واژه »صلاه» در قرآن و روایات 9
- 3. اقامه نماز، اولین فعالیت فرهنگی صالحان 10
- 4. محوریت نماز در سیره و سفارش انبیا ؟(ع)و اهل بیت (ع) 11
- ب) معیار و شاخص بودن نماز 12
- اشاره 12
- 1. شاخص ایمان 12
- 3. شاخص قبولی اعمال 13
- 2. اولین نشانه مؤمنان 13
- ب) تأکید خاص به نماز در بین دیگر عبادات 13
- پرسشنامه 15
- اشاره 16
- دو. نمازهای ما ناقص است 16
- اشاره 16
- یک. نماز برای ما کار مهمی نیست 16
- اشاره 16
- آسیب شناسی نماز 16
- الف) نماز ما با غفلت همراه است 16
- یک. چه کنیم نماز برای ما مهم باشد؟ 17
- الف) توجه به اینکه نماز، همسخن شدن با پروردگار 17
- راه درمان این آسیبها 17
- اشاره 17
- ب) نماز ما بازدارنده از گناه نیست 17
- ج) شناخت جایگاه نماز 18
- د. آشنایی با پیامدهای سبک شمردن نماز 18
- ب) توجه به آثار و ثواب نماز 18
- ه) توجه به عنایات ویژه خداوند 21
- و) توجه به حالات پیغمبر(ص) و ائمه(ع)و اهتمام ایشان به نماز 22
- دو. چه کنیم نمازی کامل بخوانیم 25
- اشاره 25
- الف) فراگیری احکام نماز 25
- ز) تقویت اعتقاد به قیامت 25
- ب) رعایت آداب ظاهری و باطنی نماز 26
- ج) توجه به معانی و اسرار نماز 26
- د) اقامه نماز در اول وقت 27
- ه) اقامه نماز به جماعت 29
- و) اهتمام به تعقیبات 30
- تسیبح حضرت زهرا 31
- ز) اهتمام به نوافل 32
- پرسشنامه 33
- اشاره 34
- الف) آداب مقدمات نماز 34
- 1. خواندن دعاهای مخصوص هنگام وضو 34
- اشاره 34
- 1. وضو 34
- 7. خواندن سوره قدر در حال وضو. 36
- 4. استنشاق 36
- 2. مسواک زدن 36
- 8. خواندن آیه الکرسی بعد از وضو. 36
- 3. مضمضه کردن 36
- 2. لباس نمازگزار 37
- ب) آداب مقارنات نماز 38
- اشاره 38
- 3. مکان نمازگزار 38
- 1. آداب تکبیرهالاحرام 40
- 2. برخی از آداب قیام و قرائت 41
- 3. آداب رکوع 42
- 4. آداب سجود 42
- 6. آداب سلام نماز 44
- 7. آداب قنوت 44
- الف) اخلاص و نیت قربت 45
- اشاره 45
- اشاره 45
- دو. آداب باطنی نماز 45
- مراتب اخلاص 46
- ب) تفهّم نماز 47
- ج) تعظیم مقام پروردگار در نماز 49
- اشاره 49
- د) حضور قلب در نماز 50
- خشوع اولیای خدا در نماز 50
- پرسشنامه 51
- یک. اهمیّت حضورقلب در نماز 52
- اشاره 52
- دو. تأثیرعبادت همراه با حضور قلب 53
- چهار. عوامل مؤثر در تحصیل حضور قلب 55
- الف) بزرگ شمردن امر خدا و رعایت حریم آن 55
- اشاره 55
- سه. مقدمات به دست آوردن حضور قلب 55
- ب) ترس ازعظمت و بزرگی خدا 57
- پنج. راههای تحصیل حضور قلب 60
- ه) شرمساری از تقصیرها و گناهان در برابر خداوند 60
- شش. موانع حضور قلب در نماز 62
- اشاره 62
- الف) عوامل خارجی 62
- اشاره 62
- ب) عوامل داخلی 63
- راه درمان 63
- اشاره 63
- راه نجات از حبّ دنیا 65
- داروی هرزه گردی خیال 66
- آیا نمازِ بدون حضور قلب، باطل است؟ 68
- انواع حضور قلب و کاملترین نوع آن 69
- نکته اساسی در حضور قلب 69
- ج) پرهیز از حرکتهای اضافی 70
- ه) توجه نکردن به اطراف 71
- د) پرهیز از نماز در حالت کسالت 71
- اشاره 71
- چند تذکر 72
- پرسشنامه 73
- اشاره 74
- مقدمه 74
- اشاره 75
- یک. در ارتباط با خدای متعال 75
- الف) مداومت بر نماز 75
- اشاره 75
- مداومت امام خمینی(ره) بر نماز شب 76
- اشاره 77
- ب) محافظت بر نماز 77
- نتیجه پایداری بر نماز 78
- ج) کسب روزی حلال و دوری از حرام خواری 79
- اشاره 79
- اشاره 79
- دو. در ارتباط با خلق خدا 79
- الف) امدادگرِ محرومان 79
- نکته 80
- نمونه ای از انفاق امام صادق(ع) 81
- اشاره 81
- ب) عفیف در غرائز 81
- پناه جویی از شهوت، به پیامبر رحمت(ص) 82
- اشاره 83
- ج) امانتدار 83
- امانتداری بر سه نوع عهد 84
- د) استوار در شهادت 86
- ز) دوری از غیبت 87
- و) رعایت حق همسر 87
- اشاره 87
- اثر غیبت در عبادت 88
- ح) خیرخواهی و ارتباط با برادر دینی 89
- الف) یقین به قیامت 90
- اشاره 90
- اشاره 90
- سه. در ارتباط با عالم غیب 90
- ب) هراس از عذاب الهی 93
- پرسشنامه 95
- اشاره 96
- سر در لغت و اصطلاح 97
- مقدمه 97
- اشاره 97
- منابع شناخت اسرار 98
- راه رسیدن به اسرار نماز 98
- سیر تکمیل نمازهای واجب 99
- اشاره 101
- یک. سر الصلاه 101
- اشاره 101
- بیان اسرار نماز 101
- الف) طهارت باطنی انسان 101
- ب) به فعلیت رسیدن انسان 102
- اشاره 103
- الف) اسرار مقدمات نماز 103
- دو. اسرار الصلاه 103
- ب) اسرار مقارنات نماز 110
- اشاره 118
- قیام بعد از دو سجده 119
- تأویل دو سجده 119
- پرسشنامه 122
- مقدمه 123
- یک. الله اکبر 123
- دو. أعوذ بالله من الشیطان الرجیم 125
- الف) سوره حمد 126
- ویژگیها 126
- سه. قرائت 126
- چرا سوره حمد؟ 127
- بِسْمِ اللَّهِ 128
- الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ 129
- تفاوت حمد با مدح و شکر 130
- الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ 130
- رَبِّ الْعَالَمِین 131
- الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ 132
- إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِین 133
- یک سؤال 134
- حقیقت صراط مستقیم 135
- اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیم 135
- صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ 136
- وَلَا الضَّالِّین 137
- غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ 137
- اشاره 138
- ب) سوره (بعد از حمد) 138
- سوره توحید 139
- ج) تسبیحات اربعه 140
- سُبْحانَ رَبِّیَ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِهِ 141
- چهار. رکوع 141
- چرا عظیم، چرا اعلی؟ 142
- بحمده 142
- پنج) سجده 142
- سُبْحانَ رَبِّیَ الأعلَی وَ بِحَمْدِهِ 142
- شش. قنوت 143
- هفت. تشهد 144
- هشت. سلام 145
- پرسشنامه 146
- اشاره 147
- مقدمه: آثار نماز و تربیت انسان 147
- چند نکته مهم 147
- بررسی آثار فردی نماز 148
- اشاره 148
- الف) آثار اعتقادی 149
- اشاره 149
- یک. آثار شناختی 149
- ب) آثار عقلی و علمی 151
- اشاره 156
- نماز را با لذت معنوی گره نزنید! 156
- دو. آثار عبادی - معنوی 156
- سه. آثار عاطفی - روانی 160
- اشاره 160
- ب) بالابردن سطح تحمل و رهایی از غم و اندوه 162
- ب) ابهت یافتن خدا در دل 163
- الف) نماز، تمرین ادب عبودیت و مبارزه با نفس 163
- ج) پیشگیری از گناه 164
- د) گناه زدایی 165
- ه) درمان حرص و طمع 166
- ز) درمان کبر و غرور 167
- و) تربیت روحیه حق شناسی 167
- پنج) آثار زیستی - بهداشتی 168
- پرسشنامه 170
- مقدمه: نماز به مثابه یک امر اجتماعی 171
- اشاره 171
- یک. نماز و خانواده 172
- الف) برنامه ریزی و تدبیر منزل 172
- ب) بهبود روابط خویشاوندی 173
- اشاره 175
- دو. نماز و جامعه 175
- الف) کاهش جرائم و تقویت کنترل اجتماعی 175
- اشاره 175
- 1. مکانیسم حیا 176
- 3. مکانیسم معرفت و هدایت بخشی 177
- 2. مکانیسم تعدیل 177
- ب) تألیف قلوب و ایجاد همدلی و برادری 178
- د) تسهیل روابط اجتماعی 179
- ه) توجه به حقوق دیگران 180
- سه. نماز و فرهنگ 181
- اشاره 181
- الف) تثبیت نظام توحیدی 181
- ب) فرهنگ پذیری 182
- ج) تبلیغ جهانی فرهنگ اسلامی 183
- چهار. نماز و سیاست 184
- اشاره 184
- الف)وحدت و همدلی 184
- ب) ایجاد اقتدار و تحول در معادلات سیاسی 184
- ج) تعمیق بصیرت سیاسی 185
- اشاره 187
- پنج) نماز و اقتصاد 187
- الف) فعال سازی روحیه تعاون و همیاری 187
- ب) بهبود رابطه کارگر و کارفرما 188
- ج) نزول برکات الهی 189
- اشاره 190
- نقش فراگیر 190
- د) تحکیم برابری و رفع اختلاف طبقاتی 190
- نماز بخوان تا آدم شوی 191
- پرسشنامه 193
- اشاره 194
- یک. وضو 195
- اشاره 195
- اشاره 195
- منشأ اختلاف 195
- مقدمه 195
- موارد اختلافی در وضو 196
- الف: شستن دستها 196
- پاسخهای شیعه 196
- دلیل اهل سنت 196
- ب: مسح سر 198
- ج: مسح یا غَسل پاها 199
- الف: قرآن 199
- ب: روایات 200
- بررسی موارد اختلافی 201
- اشاره 201
- دو. اذان و اقامه 201
- الف) کیفیت تشریع اذان 201
- ب) تثویب در اذان صبح 202
- ج) حیّ علی خیرالعمل 204
- د) شهادت ثالثه 206
- سه. اوقات نماز 208
- نقد و بررسی جمع بین صلاتین 208
- رمزگشایی از علت اصلی 208
- حنبلیه 209
- چهار. ارکان و واجبات نماز 209
- حنفیه 209
- واجبات نماز از نگاه مذاهب اسلامی 209
- اشاره 209
- بررسی برخی موارد اختلافی 210
- مالکیه 210
- شافعیه 210
- الف( حکم بسمله 210
- ب) دست بسته نماز خواندن 211
- ج) آمین گفتن پس از حمد 213
- پرسش اول 214
- پرسش دوم 216
- ه) صلوات و سلام پیامبر بر خودشان! 216
- پرسشنامه 218
- مقدمه 219
- اشاره 219
- الف) نماز حضرت ابراهیم(ع) 220
- یک. نماز پیامبران الهی(ع) 220
- ب) نماز اسماعیل(ع)و اسحاق(ع)و یعقوب (ع) 220
- د) نماز حضرت موسی(ع) 221
- ج) نماز حضرت شعیب(ع) 221
- ه) نماز حضرت داود(ع) 222
- ز) نماز حضرت زکریا(ع) 224
- و) نماز حضرت سلیمان(ع) 224
- ح) نماز حضرت عیسی(ع) 226
- اشاره 227
- دو. یهودیت 227
- الف) نماز در یهودیت 228
- 1. وجوب نماز 228
- 2. مقدمات نماز 229
- 3. نمازهای روزانه 231
- اشاره 232
- سه. مسیحیت 232
- ٢. فرقه های مسیحی 233
- ١. حواریون یا رسولان مسیح 233
- ٣. کتاب مقدس مسیحیان 235
- ٤. شعائر و عبادات 235
- ٥. نماز حضرت عیسی(ع) 236
- ٧. نمازهای روزانه مسیحیان 237
- ٦. جدایی از یهودیان 237
- چهار. آیین زردشت 238
- اشاره 238
- ١. زندگی و رسالت زردشت 239
- ٢. نماز در آیین زردشت 240
- ٤. نماز روزانه 241
- ٣. آمادگی برای نماز 241
- پرسشنامه 243
- اشاره 244
- اشاره 244
- یک. آیین هندو 244
- فصل سوم: نماز در ادیان غیر الهی 244
- مقدمه 244
- ١. اعتقادات اصلی 245
- 2. عبادت در آیین هندو 246
- ٣. نماز در آیین هندو 247
- اشاره 249
- دو. آیین بودا 249
- کتب مقدس بودایی 251
- عبادت بوداییها 251
- عبادات روزانه 252
- پرسشنامه 254
- اشاره 255
- بخش چهارم: دعوت به نماز 255
- مقدمه 256
- به گیتی نیست آرامش، از این رو 257
- الف) اصول هدایت و دعوت دیگران به نماز 260
- یک. شروع از خود 260
- فصل اول: اصول و شیوه های هدایت و دعوت دیگران به نماز 260
- اشاره 260
- اشاره 260
- چهار. اصل تدریج 261
- دو. اصل زمینه سازی 261
- سه. اصل جامعیت 261
- پنج) اصل اعتدال 262
- هفت. اصل کرامت 263
- شش. اصل تداوم و استقامت 263
- ب) روشهای عام در هدایت و دعوت دیگران به نماز 264
- یک. اعطای بینش و پاسخ به شبهات 264
- اشاره 264
- اشاره 264
- نمونهای از شبهات 265
- دو. انداز و تبیشیر 267
- سه. تشویق و تنبیه 268
- اشاره 268
- ب) شرایط تشویق و تنبیه 269
- الف) اشارهای به انواع تشویق و تنبیه 269
- ج) تناسب با عمل 270
- ح) شیوه های تنبیه 270
- چهار. معرفی الگوهای اهل نماز 272
- اشاره 272
- ج( روش ها و نکته های دعوت به نماز بر اساس سن مخاطب 273
- یک. دوره کودکی اول 273
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی اول (کمتر از 7سال) 273
- اشاره 273
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی اول: فراهم آوردن زمینه مساعد 274
- دو. دوره کودکی دوم 276
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی دوم (7 تا 12سال) 276
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره نوجوانی (12 تا 18سال) 279
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی دوم: آموزش و درونی کردن 279
- سه. دوره دوره نوجوانی 279
- ب) روشهای ویژه دوره نوجوانی 280
- اشاره 280
- اشاره 281
- اهداف تحکیم و تعمیق بنیانهای اعتقادی 281
- ترغیب و ترهیب، انذار و تبشیر، تشویق و تنبیه 282
- دوم. تدوین برنامه مطالعاتی 282
- روش اول. تشکیل جلسات بحث و گفتگو 282
- اشاره 283
- نکات مهم 284
- پرسشنامه 285
- یک. عوامل درونی ترک نماز 286
- اشاره 286
- مقدمه 286
- عوامل ترک نماز 286
- فصل دوم: بررسی علل ترک نماز و راههای درمان آن 286
- اشاره 286
- اشاره 286
- الف) بینشی 286
- اشاره 287
- عوامل ضعف ایمان به خدا 287
- درمان ضعف ایمان به خدا 288
- اشاره 289
- اشتغال افراطی به بهرههای دنیایی 290
- دوست ناباب 290
- . 290
- دنیاطلبی 290
- شیطان 290
- عوامل غفلت 290
- درمان غفلت 291
- اشاره 291
- اشاره 292
- الف) جهل به احکام 292
- انواع جهل 292
- اشاره 293
- ج) جهل به عواقب بی نمازی 293
- درمان جهل 293
- ب) جهل به اسرار، آثار و اهمیت نماز 293
- ب) گرایشی 294
- اشاره 296
- عوامل ضعف اراده 296
- درمان ضعف اراده 297
- ج) کنشی 299
- اشاره 300
- اشاره 300
- 1. کثرت گناه و شهوت رانی 300
- 2. افراط و تفریط 301
- درمان کثرت گناه و شهو ترانی 301
- 3. خجالت 301
- درمان افراط و تفریط 301
- اشاره 301
- اشاره 301
- دو. عوامل بیرونی ترک نماز 302
- الف) اعضای خانواده 302
- درمان خجالت 302
- ب) دوست نامناسب 302
- ج) شیطان 303
- د) بد عمل کردن برخی دینداران 304
- ه) محیط 305
- 1. محیط خانواده 305
- 2. گروه همساان 305
- اشاره 305
- 4. بازار و خیابان 306
- 3. محیط مدرسه و مربیان 306
- 6. رسانه 307
- 5. ورزشگا هها 307
- 7. حکومت 308
- 8. فعالیت های دشمنان 309
- پرسشنامه 310
- منابع 311
- Judaism, , USA:1985. P.83 317
فصل اول: اصول و شیوه های هدایت و دعوت دیگران به نماز
اشاره
دکتر محمد داودی
الف) اصول هدایت و دعوت دیگران به نماز
اشاره
انسان موجودی آگاه و هدفمند بوده، برای رسیدن به هدف خود ناگزیر از فعالیت و تلاش است؛ اما فعالیت و تلاش در صورتی به نتیجه میرسد که بر اساس اصولی دقیق و کارآمد انجام شود. این قاعده در مورد دعوت دیگران به نماز نیز صادق است. اصول هدایت و دعوت دیگران به نماز دستورالعملهایی کلی هستند که در چگونگی انجام فعالیتهای مربوط به این دعوت نقش مهمی ایفا می کنند.
مهمترینِ این اصول را به اختصار بیان می کنیم.
یک. شروع از خود
ذات نایافته از هستی بخشکی تواند که شود هستی بخش
دعوت به نماز، امامت و راهنمایی به سوی خداست و راهنما و دعوت کننده در اولین قدم باید از خود شروع کند. امیرمؤمنان؟ع؟فرمود: «مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً- [فَعَلَیْهِ أَنْ یَبْدَأَ] فَلْیَبْدَأْ بِتَعْلِیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِیمِ غَیْرِهِ وَ لْیَکُنْ تَأْدِیبُهُ بِسِیرَتِهِ قَبْلَ تَأْدِیبِهِ بِلِسَانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُهَا أَحَقُّ بِالْإِجْلَالِ مِنْ مُعَلِّمِ النَّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِم»؛(1)
به بیانی دیگر، دعوت به نماز، دعوت به ارتباط با خداوند است؛ کسی که خود این ارتباط را ندارد، اگر بخواهد دیگران را بدان دعوت کند، مستحق این آیات است که: «أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَکُمْ»(2) و «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ»(3).
پس اولین اصل در این دعوت، این است که مربی و دعوت کننده از تکمیل نماز خود شروع کند.