مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 303

دوستان ناشایست، در انحراف آدمی به سمت ناهنجاریهای اخلاقی.

چه بسا جوانانی که به مسائل دینی علاقه مند هستند؛ اما به علت رفاقت با افراد بیقید، از دین فاصله گرفته و به مرور زمان، با تأثیرپذیری از حالات و رفتار آنها، حال نماز و دعا و مناجات از آنان نیز سلب و به تدریج در دام بیدینی و لاابالی گری گرفتار شدهاند.

بدین روی، از مهمترین عوامل بیرونی ترک نماز، تأثیر و نقش دوستان ناباب است؛ چون طبیعت انسان تأثیرپذیر است و بخش عمدهای از اوصاف اخلاقی و رفتارهای فردی را از دیگران که با او همکلام و همنشین اند، اخذ می کند و این امری نیست که قابل کتمان باشد.

امام صادق(ع)می فرمایند: « آدمی بر دین و آیین دوست خویش است، باید هر یک از شما بنگرد با چه کسی دوستی میکند».(1)

خداوند متعال نیز در قرآن کریم، پیامد دوستی با نااهلان را چنین به تصویر می کشد: «یا وَیْلَتی لَیْتَنی لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلیلاً»؛(2) ای وای بر من، کاش فلانی را دوست[خود] نگرفته بودم.

ج) شیطان

به فرموده پیامبر اعظم(ص) : «هر دلی شیطانی دارد و تلاش می کند تا او را بفریبد، پس اگر خدا را یاد نمود، از او دور می شود و اگر یاد خدا را کنار گذاشت، آن شیطان به او نزدیک و او را متوجه خود می سازد، گمراهش می کند و به لغزش وا می دارد، تا کم کم او را به طغیان وا دارد».(3)

شیطان برای اینکه افراد را به سمت بیتوجهی به نماز پیش ببرد، آرام آرام حرکت می کند و هر کسی را با توجه به روحیاتش فریب میدهد؛ برخی را با اهرم وسوسه و اشتغال فکر و ذهن در هنگام نماز، گاه با فاصله انداختن تدریجی بین او و نماز اوّل وقت. این ترفندهای شیطان تا بدانجا پیش می رود که شخص را در لبه