- پیشگفتار 1
- اشاره 5
- اشاره 6
- یک. تعریف مفاهیم و اصطلاحات 6
- الف)صلاه 6
- ج) اقامه 7
- ب) نماز 7
- دو. اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع نماز 8
- اشاره 8
- 1. نماز؛ رکن دین 9
- اشاره 9
- 2. تکرار معنادار واژه »صلاه» در قرآن و روایات 9
- 3. اقامه نماز، اولین فعالیت فرهنگی صالحان 10
- 4. محوریت نماز در سیره و سفارش انبیا ؟(ع)و اهل بیت (ع) 11
- 1. شاخص ایمان 12
- اشاره 12
- ب) معیار و شاخص بودن نماز 12
- ب) تأکید خاص به نماز در بین دیگر عبادات 13
- 2. اولین نشانه مؤمنان 13
- 3. شاخص قبولی اعمال 13
- پرسشنامه 15
- الف) نماز ما با غفلت همراه است 16
- اشاره 16
- اشاره 16
- اشاره 16
- یک. نماز برای ما کار مهمی نیست 16
- آسیب شناسی نماز 16
- دو. نمازهای ما ناقص است 16
- ب) نماز ما بازدارنده از گناه نیست 17
- یک. چه کنیم نماز برای ما مهم باشد؟ 17
- اشاره 17
- راه درمان این آسیبها 17
- الف) توجه به اینکه نماز، همسخن شدن با پروردگار 17
- د. آشنایی با پیامدهای سبک شمردن نماز 18
- ب) توجه به آثار و ثواب نماز 18
- ج) شناخت جایگاه نماز 18
- ه) توجه به عنایات ویژه خداوند 21
- و) توجه به حالات پیغمبر(ص) و ائمه(ع)و اهتمام ایشان به نماز 22
- الف) فراگیری احکام نماز 25
- ز) تقویت اعتقاد به قیامت 25
- دو. چه کنیم نمازی کامل بخوانیم 25
- اشاره 25
- ج) توجه به معانی و اسرار نماز 26
- ب) رعایت آداب ظاهری و باطنی نماز 26
- د) اقامه نماز در اول وقت 27
- ه) اقامه نماز به جماعت 29
- و) اهتمام به تعقیبات 30
- تسیبح حضرت زهرا 31
- ز) اهتمام به نوافل 32
- پرسشنامه 33
- 1. خواندن دعاهای مخصوص هنگام وضو 34
- 1. وضو 34
- الف) آداب مقدمات نماز 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- 4. استنشاق 36
- 2. مسواک زدن 36
- 7. خواندن سوره قدر در حال وضو. 36
- 8. خواندن آیه الکرسی بعد از وضو. 36
- 3. مضمضه کردن 36
- 2. لباس نمازگزار 37
- 3. مکان نمازگزار 38
- ب) آداب مقارنات نماز 38
- اشاره 38
- 1. آداب تکبیرهالاحرام 40
- 2. برخی از آداب قیام و قرائت 41
- 3. آداب رکوع 42
- 4. آداب سجود 42
- 6. آداب سلام نماز 44
- 7. آداب قنوت 44
- اشاره 45
- اشاره 45
- الف) اخلاص و نیت قربت 45
- دو. آداب باطنی نماز 45
- مراتب اخلاص 46
- ب) تفهّم نماز 47
- ج) تعظیم مقام پروردگار در نماز 49
- اشاره 49
- خشوع اولیای خدا در نماز 50
- د) حضور قلب در نماز 50
- پرسشنامه 51
- یک. اهمیّت حضورقلب در نماز 52
- اشاره 52
- دو. تأثیرعبادت همراه با حضور قلب 53
- الف) بزرگ شمردن امر خدا و رعایت حریم آن 55
- چهار. عوامل مؤثر در تحصیل حضور قلب 55
- اشاره 55
- سه. مقدمات به دست آوردن حضور قلب 55
- ب) ترس ازعظمت و بزرگی خدا 57
- پنج. راههای تحصیل حضور قلب 60
- ه) شرمساری از تقصیرها و گناهان در برابر خداوند 60
- شش. موانع حضور قلب در نماز 62
- اشاره 62
- اشاره 62
- الف) عوامل خارجی 62
- ب) عوامل داخلی 63
- راه درمان 63
- اشاره 63
- راه نجات از حبّ دنیا 65
- داروی هرزه گردی خیال 66
- آیا نمازِ بدون حضور قلب، باطل است؟ 68
- نکته اساسی در حضور قلب 69
- انواع حضور قلب و کاملترین نوع آن 69
- ج) پرهیز از حرکتهای اضافی 70
- ه) توجه نکردن به اطراف 71
- اشاره 71
- د) پرهیز از نماز در حالت کسالت 71
- چند تذکر 72
- پرسشنامه 73
- مقدمه 74
- اشاره 74
- اشاره 75
- الف) مداومت بر نماز 75
- اشاره 75
- یک. در ارتباط با خدای متعال 75
- مداومت امام خمینی(ره) بر نماز شب 76
- اشاره 77
- ب) محافظت بر نماز 77
- نتیجه پایداری بر نماز 78
- ج) کسب روزی حلال و دوری از حرام خواری 79
- الف) امدادگرِ محرومان 79
- اشاره 79
- دو. در ارتباط با خلق خدا 79
- اشاره 79
- نکته 80
- ب) عفیف در غرائز 81
- نمونه ای از انفاق امام صادق(ع) 81
- اشاره 81
- پناه جویی از شهوت، به پیامبر رحمت(ص) 82
- اشاره 83
- ج) امانتدار 83
- امانتداری بر سه نوع عهد 84
- د) استوار در شهادت 86
- اشاره 87
- ز) دوری از غیبت 87
- و) رعایت حق همسر 87
- اثر غیبت در عبادت 88
- ح) خیرخواهی و ارتباط با برادر دینی 89
- اشاره 90
- سه. در ارتباط با عالم غیب 90
- اشاره 90
- الف) یقین به قیامت 90
- ب) هراس از عذاب الهی 93
- پرسشنامه 95
- اشاره 96
- سر در لغت و اصطلاح 97
- مقدمه 97
- اشاره 97
- منابع شناخت اسرار 98
- راه رسیدن به اسرار نماز 98
- سیر تکمیل نمازهای واجب 99
- اشاره 101
- اشاره 101
- یک. سر الصلاه 101
- الف) طهارت باطنی انسان 101
- بیان اسرار نماز 101
- ب) به فعلیت رسیدن انسان 102
- اشاره 103
- دو. اسرار الصلاه 103
- الف) اسرار مقدمات نماز 103
- ب) اسرار مقارنات نماز 110
- اشاره 118
- تأویل دو سجده 119
- قیام بعد از دو سجده 119
- پرسشنامه 122
- یک. الله اکبر 123
- مقدمه 123
- دو. أعوذ بالله من الشیطان الرجیم 125
- سه. قرائت 126
- ویژگیها 126
- الف) سوره حمد 126
- چرا سوره حمد؟ 127
- بِسْمِ اللَّهِ 128
- الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ 129
- الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ 130
- تفاوت حمد با مدح و شکر 130
- رَبِّ الْعَالَمِین 131
- الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ 132
- إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِین 133
- یک سؤال 134
- حقیقت صراط مستقیم 135
- اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیم 135
- صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ 136
- وَلَا الضَّالِّین 137
- غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ 137
- ب) سوره (بعد از حمد) 138
- اشاره 138
- سوره توحید 139
- ج) تسبیحات اربعه 140
- سُبْحانَ رَبِّیَ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِهِ 141
- چهار. رکوع 141
- سُبْحانَ رَبِّیَ الأعلَی وَ بِحَمْدِهِ 142
- چرا عظیم، چرا اعلی؟ 142
- پنج) سجده 142
- بحمده 142
- شش. قنوت 143
- هفت. تشهد 144
- هشت. سلام 145
- پرسشنامه 146
- چند نکته مهم 147
- اشاره 147
- مقدمه: آثار نماز و تربیت انسان 147
- اشاره 148
- بررسی آثار فردی نماز 148
- یک. آثار شناختی 149
- اشاره 149
- الف) آثار اعتقادی 149
- ب) آثار عقلی و علمی 151
- دو. آثار عبادی - معنوی 156
- نماز را با لذت معنوی گره نزنید! 156
- اشاره 156
- اشاره 160
- سه. آثار عاطفی - روانی 160
- ب) بالابردن سطح تحمل و رهایی از غم و اندوه 162
- ب) ابهت یافتن خدا در دل 163
- الف) نماز، تمرین ادب عبودیت و مبارزه با نفس 163
- ج) پیشگیری از گناه 164
- د) گناه زدایی 165
- ه) درمان حرص و طمع 166
- ز) درمان کبر و غرور 167
- و) تربیت روحیه حق شناسی 167
- پنج) آثار زیستی - بهداشتی 168
- پرسشنامه 170
- اشاره 171
- مقدمه: نماز به مثابه یک امر اجتماعی 171
- یک. نماز و خانواده 172
- الف) برنامه ریزی و تدبیر منزل 172
- ب) بهبود روابط خویشاوندی 173
- دو. نماز و جامعه 175
- اشاره 175
- الف) کاهش جرائم و تقویت کنترل اجتماعی 175
- اشاره 175
- 1. مکانیسم حیا 176
- 3. مکانیسم معرفت و هدایت بخشی 177
- 2. مکانیسم تعدیل 177
- ب) تألیف قلوب و ایجاد همدلی و برادری 178
- د) تسهیل روابط اجتماعی 179
- ه) توجه به حقوق دیگران 180
- سه. نماز و فرهنگ 181
- اشاره 181
- الف) تثبیت نظام توحیدی 181
- ب) فرهنگ پذیری 182
- ج) تبلیغ جهانی فرهنگ اسلامی 183
- چهار. نماز و سیاست 184
- اشاره 184
- الف)وحدت و همدلی 184
- ب) ایجاد اقتدار و تحول در معادلات سیاسی 184
- ج) تعمیق بصیرت سیاسی 185
- پنج) نماز و اقتصاد 187
- الف) فعال سازی روحیه تعاون و همیاری 187
- اشاره 187
- ب) بهبود رابطه کارگر و کارفرما 188
- ج) نزول برکات الهی 189
- اشاره 190
- د) تحکیم برابری و رفع اختلاف طبقاتی 190
- نقش فراگیر 190
- نماز بخوان تا آدم شوی 191
- پرسشنامه 193
- اشاره 194
- منشأ اختلاف 195
- اشاره 195
- یک. وضو 195
- مقدمه 195
- اشاره 195
- الف: شستن دستها 196
- موارد اختلافی در وضو 196
- پاسخهای شیعه 196
- دلیل اهل سنت 196
- ب: مسح سر 198
- ج: مسح یا غَسل پاها 199
- الف: قرآن 199
- ب: روایات 200
- الف) کیفیت تشریع اذان 201
- بررسی موارد اختلافی 201
- دو. اذان و اقامه 201
- اشاره 201
- ب) تثویب در اذان صبح 202
- ج) حیّ علی خیرالعمل 204
- د) شهادت ثالثه 206
- رمزگشایی از علت اصلی 208
- سه. اوقات نماز 208
- نقد و بررسی جمع بین صلاتین 208
- حنفیه 209
- چهار. ارکان و واجبات نماز 209
- حنبلیه 209
- اشاره 209
- واجبات نماز از نگاه مذاهب اسلامی 209
- شافعیه 210
- بررسی برخی موارد اختلافی 210
- الف( حکم بسمله 210
- مالکیه 210
- ب) دست بسته نماز خواندن 211
- ج) آمین گفتن پس از حمد 213
- پرسش اول 214
- پرسش دوم 216
- ه) صلوات و سلام پیامبر بر خودشان! 216
- پرسشنامه 218
- مقدمه 219
- اشاره 219
- ب) نماز اسماعیل(ع)و اسحاق(ع)و یعقوب (ع) 220
- یک. نماز پیامبران الهی(ع) 220
- الف) نماز حضرت ابراهیم(ع) 220
- ج) نماز حضرت شعیب(ع) 221
- د) نماز حضرت موسی(ع) 221
- ه) نماز حضرت داود(ع) 222
- ز) نماز حضرت زکریا(ع) 224
- و) نماز حضرت سلیمان(ع) 224
- ح) نماز حضرت عیسی(ع) 226
- دو. یهودیت 227
- اشاره 227
- 1. وجوب نماز 228
- الف) نماز در یهودیت 228
- 2. مقدمات نماز 229
- 3. نمازهای روزانه 231
- اشاره 232
- سه. مسیحیت 232
- ٢. فرقه های مسیحی 233
- ١. حواریون یا رسولان مسیح 233
- ٤. شعائر و عبادات 235
- ٣. کتاب مقدس مسیحیان 235
- ٥. نماز حضرت عیسی(ع) 236
- ٧. نمازهای روزانه مسیحیان 237
- ٦. جدایی از یهودیان 237
- اشاره 238
- چهار. آیین زردشت 238
- ١. زندگی و رسالت زردشت 239
- ٢. نماز در آیین زردشت 240
- ٤. نماز روزانه 241
- ٣. آمادگی برای نماز 241
- پرسشنامه 243
- فصل سوم: نماز در ادیان غیر الهی 244
- اشاره 244
- اشاره 244
- یک. آیین هندو 244
- مقدمه 244
- ١. اعتقادات اصلی 245
- 2. عبادت در آیین هندو 246
- ٣. نماز در آیین هندو 247
- اشاره 249
- دو. آیین بودا 249
- عبادت بوداییها 251
- کتب مقدس بودایی 251
- عبادات روزانه 252
- پرسشنامه 254
- اشاره 255
- بخش چهارم: دعوت به نماز 255
- مقدمه 256
- به گیتی نیست آرامش، از این رو 257
- اشاره 260
- الف) اصول هدایت و دعوت دیگران به نماز 260
- فصل اول: اصول و شیوه های هدایت و دعوت دیگران به نماز 260
- اشاره 260
- یک. شروع از خود 260
- دو. اصل زمینه سازی 261
- چهار. اصل تدریج 261
- سه. اصل جامعیت 261
- پنج) اصل اعتدال 262
- شش. اصل تداوم و استقامت 263
- هفت. اصل کرامت 263
- ب) روشهای عام در هدایت و دعوت دیگران به نماز 264
- یک. اعطای بینش و پاسخ به شبهات 264
- اشاره 264
- اشاره 264
- نمونهای از شبهات 265
- دو. انداز و تبیشیر 267
- سه. تشویق و تنبیه 268
- اشاره 268
- ب) شرایط تشویق و تنبیه 269
- الف) اشارهای به انواع تشویق و تنبیه 269
- ج) تناسب با عمل 270
- ح) شیوه های تنبیه 270
- اشاره 272
- چهار. معرفی الگوهای اهل نماز 272
- ج( روش ها و نکته های دعوت به نماز بر اساس سن مخاطب 273
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی اول (کمتر از 7سال) 273
- اشاره 273
- یک. دوره کودکی اول 273
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی اول: فراهم آوردن زمینه مساعد 274
- دو. دوره کودکی دوم 276
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی دوم (7 تا 12سال) 276
- سه. دوره دوره نوجوانی 279
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره نوجوانی (12 تا 18سال) 279
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی دوم: آموزش و درونی کردن 279
- ب) روشهای ویژه دوره نوجوانی 280
- اشاره 280
- اهداف تحکیم و تعمیق بنیانهای اعتقادی 281
- اشاره 281
- روش اول. تشکیل جلسات بحث و گفتگو 282
- ترغیب و ترهیب، انذار و تبشیر، تشویق و تنبیه 282
- دوم. تدوین برنامه مطالعاتی 282
- اشاره 283
- نکات مهم 284
- پرسشنامه 285
- اشاره 286
- مقدمه 286
- یک. عوامل درونی ترک نماز 286
- اشاره 286
- الف) بینشی 286
- اشاره 286
- فصل دوم: بررسی علل ترک نماز و راههای درمان آن 286
- عوامل ترک نماز 286
- عوامل ضعف ایمان به خدا 287
- اشاره 287
- درمان ضعف ایمان به خدا 288
- اشاره 289
- دنیاطلبی 290
- . 290
- دوست ناباب 290
- شیطان 290
- عوامل غفلت 290
- اشتغال افراطی به بهرههای دنیایی 290
- اشاره 291
- درمان غفلت 291
- الف) جهل به احکام 292
- انواع جهل 292
- اشاره 292
- ج) جهل به عواقب بی نمازی 293
- درمان جهل 293
- اشاره 293
- ب) جهل به اسرار، آثار و اهمیت نماز 293
- ب) گرایشی 294
- اشاره 296
- عوامل ضعف اراده 296
- درمان ضعف اراده 297
- ج) کنشی 299
- 1. کثرت گناه و شهوت رانی 300
- اشاره 300
- اشاره 300
- درمان افراط و تفریط 301
- 2. افراط و تفریط 301
- درمان کثرت گناه و شهو ترانی 301
- اشاره 301
- اشاره 301
- 3. خجالت 301
- درمان خجالت 302
- دو. عوامل بیرونی ترک نماز 302
- ب) دوست نامناسب 302
- الف) اعضای خانواده 302
- ج) شیطان 303
- د) بد عمل کردن برخی دینداران 304
- ه) محیط 305
- 1. محیط خانواده 305
- 2. گروه همساان 305
- اشاره 305
- 3. محیط مدرسه و مربیان 306
- 4. بازار و خیابان 306
- 6. رسانه 307
- 5. ورزشگا هها 307
- 7. حکومت 308
- 8. فعالیت های دشمنان 309
- پرسشنامه 310
- منابع 311
- Judaism, , USA:1985. P.83 317
1- "مَنْ عَرَفَ مَنْ عَلَی یَمِینِهِ وَ شِماَلِهِ مُتَعَمِداً فِی الصَلاَهِ فَاَ صَلاهَ لَهُ" (همان، ج 81 ، ص 226)
2- "إِنَ اللَهَ مُقْبِلٌ عَلَی الْعَبْدِ مَا لَمْ یَلْتَفِت" (همان،ج 81 ، ص 261)
3- "ااِلْتِفَاتُ فِی الصَاَهِ اخْتِاَسٌ مِنَ الشَیْطَانِ فَإِیَاکُمْ وَ ااِلْتِفَاتَ فِی الصَلاَهِ فَإِنَ اللَهَ مُقْبِلٌ عَلَی الْعَبْدِإِذَا قَامَ فِی الصَلاَهِ فَإِذَا الْتَفَتَ قَالَ اللَهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَا ابْنَآدَمَ عَمَنْ التَلْتَفِتُ ثثَلاَثَهً فَإِذَا الْتَفَتَ الرَابِعَهَ . أَعْرَضَ اللَهُ عَنْهُ" (شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 7، ص288)
پرسشنامه
1.چند مورد از عوامل مؤثر در تحصیل حضور قلب را ذکر نمایید؟
2. مقصود از عوامل خارجی مانع از حضور قلب چیست؟
3. آیا نماز بدون حضور قلب باطل است؟
جهت مطالعه بیشتر: حائری پور، مهدی، آداب نماز، ستاد اقامه نماز، تهران، 1392.