مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 97

فصل اول: اسرارنماز

اشاره

علی محمد باقی

مقدمه

خداوند حکیم به امری بیشتر تأکید می کند که اثر بیشتری در رسیدن بندگان به خود دارد. با توجه به سفارشها و تأکیدهای فراوان آیات و روایات به نماز، معلوم میگردد که عملی مؤثّرتر از نماز در سلوک مؤمن وجود ندارد. در این فصل بر آنیم که بیانی در اسرار نماز بر اساس گفته بزرگان داشته باشیم؛ تا با معرفتی بیشتر از اسرار نماز، حضوری با معرفت در پیشگاه او داشته باشیم.

دانستنن نهان و ملکوت نماز، تنها یک پیشنهاد اخلاقی نیست؛ بلکه به گفته امیرمؤمنان(ع)، نماز، بدون دانستن تأویل آن، ناقص است و نمازگزار را به منزل مقصود نمی رساند. "جابربن عبدالله انصاری" نقل می کند: حضرت علی(ع)به فردی فرمودند: "ای مرد، آیا تأویل نماز را میشناسی؟" عرض کرد: آقای من، آیا نماز تأویلی جز عبادت دارد؟ حضرت(ع)فرمودند: "آری، به خدا سوگند... تأویل و تفسیر دارد و همۀ اینها، نشانۀ تعبّد و بندگی است". مرد گفت: اینها را به من بیاموز. آن جناب بعد از بیان تأویل اجزای مختلف نماز فرمودند: "کسی که تأویل نمازش را اینگونه نداند، نمازش کمبود دارد و ناقص است".(1)

سر در لغت و اصطلاح

سِرّ: در لغت به معنای پنهان کردن مطلبی در دل می باشد(2). در اصطلاح، "سرّ" آنچه را گویند که به عالم ملکوت و درون و باطن عبادت مربوط می شود. از آن، تعبیر به راز، غیب، ملکوت، نهان، باطن، گنجینه و تأویل نیز می شود.