حکمت ها و اسرار نماز صفحه 60

کرات جسمانی به سوی کرات نورانی و معنوی عروج می کند و همین است معنای: «الصلاۀ معراج المؤمن».

ارکان نماز و اجزاء واجب آن

نماز دارای اجزاء واجب و مستحب است(1) و بزرگان علما نماز را به انسان تشبیه کرده اند که دارای اعضای سه گانه می باشد:

1. اعضای رئیسه: مثل مغز و مراکز اعصاب و قلب و ریه که هر کدام از ضروریات حیاتی انسان و حیوان است و با نبودن آنها نمی تواند زندگی نماید، از این رو اعضای رئیسه در خواب و بیداری به طور اتوماتیک کار می کنند. و حیات غریزی ما را تأمین می کنند.

به عقیده ی متقدمین از اهل تشریح و طبّ، اجزاء رئیسه ی بدن را سه چیز می دانستند: «مغز» که مرکز روح انسانی و مرکز حس و حرکت است؛ «قلب» که مرکز روح حیوانی است؛ و «کبد» که مرکز نفس نباتی است.

ولی پیشرفت علم سبب شد که اعضای رئیسه را بیشتر بدانند: قلب، ریه، کبد، کلیه. و «مغز» تنها محل «روح انسانی» نیست، بلکه روح بزرگ انسانی، در تمام بدن جا دارد و نسبت او به همه ی بدن یکسان است و به طور غیر معمولی به بدن تعلق دارد، چنانچه در محل خود ذکر خواهد شد.