نماز معلولان بر اساس فقه شیعه صفحه 101

انجام دهد، برای نمازگزار واجب است. اما وظیفه شخص معلول و ناتوان از تکلم و تلفظ با رعایت شرایط آن، در روایتی که در گفتار بعد می آید، روشن می شود.

گفتار سوم: روایات تکلیف معلول

آن چه در این گفتار بدان اشاره می شود، تنها روایت موثقی است که به عنوان معین کننده راهکار به جای قرائت سالم در کتب روایی و فقهی نقل شده است.

موثقه سکونی

«مُحَمَّدُ بْنُ یعْقُوبَ عَنْ عَلِی بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِی عَنِ السَّکُونِی عَنْ أَبِی عَبْدِ اللّه ع قَالَ: تَلْبِیهُ الْأَخْرَسِ وَ تَشَهُّدُهُ وَ قِرَاءَتُهُ الْقُرْآنَ فِی الصَّلَاهِ تَحْرِیکُ لِسَانِهِ وَ إِشَارَتُهُ بِإِصْبَعِهِ: امام صادق علیه السلام فرمودند لبیک گفتن، شهادت دادن و قرائت قرآن اخرس در نماز، حرکت دادن زبانش و اشاره با انگشتانش است.»(1)

از نظر سند، هرچند که وجود سکونی و نوفلی که ظاهراً شیعه نبوده اند،(2)

باعث شده تا روایت صحیحه نباشد، اما اجماع شیعه بر عمل به روایات سکونی است(3) که غالباً از طریق نوفلی نقل شده است،(4)

و این روایت نیز مورد اعتماد شیخ کلینی در کافی(5) و شیخ طوسی در تهذیب(6) بوده، و در کلام فقها بسیار نقل شده و مورد ارجاع و توجه قرار گرفته است.

به عنوان نمونه علامه حلی در تذکره(7)

و منتهی،(8)

شهید اول در ذکری الشیعه،(9) محقق کرکی در جامع المقاصد،(10)

صاحب مدارک در مدارک الاحکام،(11) فاضل هندی در کشف اللثام،(12)

بحرانی در

1- . حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج6، ص136، کتاب الصلاه، ابواب القرائه، باب59: أنّه یجزئ الاخرس...، ح1.
2- . حلّی، ابن ادریس، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج3، ص289: «هو (سکونی) عامی المذهب».
3- . طوسی، ابوجعفر، محمد بن حسن؛ العده فی الاصول الفقه، ج1، ص149: «عملت الطائفه بما رواه... السکونی»
4- . خمینی، سید روح اللّه موسوی، کتاب الطهاره ج2، ص32: «فإنّ الأرجح وثاقه النوفلی و السکونی، کما یظهر بالفحص و التدبّر فی روایاتهما و عمل الأصحاب بها... و قلّما یتّفق عدم کون النوفلی فی طریقها» خویی، سید ابوالقاسم موسوی، موسوعه الإمام الخوئی، ج14، ص263: «لأنّه (سکونی) موثق بتوثیق الشیخ و إن کان عامیا»
5- . کلینی، ابوجعفر، محمد بن یعقوب، الکافی، ج3، ص315، کتاب الصلاه، باب قرائه القرآن...، ح17 و ج4، ص335، کتاب الحج، باب التلبیه، ح2.
6- . طوسی، ابوجعفر، محمد بن حسن؛ تهذیب الأحکام، ج5، ص93، کتاب الحج، بَابُ 7: صفه الإحرام...، ح113.
7- . حلّی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، تذکره الفقهاء، ج7، ص251.
8- . حلّی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، ج10، ص234.
9- . عاملی، شهید اول، محمد بن مکی، ذکری الشیعه فی أحکام الشریعه، ج3، ص313.
10- . عاملی، کرکی، محقق ثانی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج2، ص254.
11- . عاملی، محمد بن علی موسوی، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، ج3، ص321.
12- . اصفهانی، فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج3، ص421.