نماز معلولان بر اساس فقه شیعه صفحه 102

حدائق،(1) بهبهانی در مصابیح الظلام،(2) حائری در ریاض المسائل،(3) شیخ محمد حسن نجفی در جواهر الکلام،(4)

شیخ انصاری در کتاب الصلاه،(5)

آقا ضیاء در شرح تبصره،(6)

این روایت را آورده و آن را موثق دانسته اند.

از نظر دلالت هم روشن است که امام علیه السلام، حرکت زبان و اشاره با انگشتان را جایگزین تلفظ و قرائت به عنوان وظیفه اخرس در سه باب حج، شهادت و نماز معرفی می کند. در نتیجه چنین شخصی به وسیله حرکت زبان و اشاره با انگشتان، قرائت نماز را به جا می آورد.

گفتار چهارم: بیان مسائل

پس از بیان برخی از روایات مربوطه، در این گفتار به نتایجی که از روایات استفاده می شود پرداخته و در ضمن مسائلی مطرح می شود. همچنین بحث هر کدام از این مسائل پس از تطبیق با کلمات فقهاء بزرگ، و البته با توجه به اقتضای این رساله، به اختصار بیان شده است.

همانطور که در ابتدای فصل ذکر شد، در اینجا، فارغ از بحث های پیرامون ادله شرطیت و کیفیت تکبیره الاحرام، قرائت و اذکار که در کتب مربوطه بیان شده، بر فرض ثابت شدن این شرایط؛ راجع به اینها از این جهت صحبت می کنیم که اگر شخص معلول، ناتوان از انجام آن به طور صحیح و با رعایت شرایط آن باشد، وظیفه اش چیست؟ اگر می تواند قرائت ناقص و ناتمامی داشته باشد، به همان اکتفا کند؟ یا وظیفه قرائت از ناتوان، کاملاً برداشته شده است؟ یا باید به چه نحوه آن را انجام دهد؟ و...

ضمن اینکه مراد از لفظ قرائت که در ادامه آمده است، اعم از تکبیره الاحرام، قرائت حمد و سوره، و اذکار رکوع، سجده، تشهد و سلام می باشد.

مسأله یکم: قدرت بر قرائت سالم در زمان دیگر

همانطور که در مسأله یکم در فصل قیام گذشت، اگر شخص معلول یقین دارد برای انجام فریضه نماز هرچند در آخر وقت به اندازه ای زمان دارد که بدون مستحبات، نماز واجب را با رعایت تکبیره الاحرام، قرائت و اذکار اقامه کند، وی می بایست نماز را به شکل اصلی بخواند، هرچند در آخر وقت باشد. بنابراین اگر بخواهد مستحبی را رعایت کند ولی قرائت نقض شود، نمازش باطل خواهد بود. چراکه با قدرت در رعایت قرائت، وی مشمول دلیل معذورین نشده و تحت اطلاق روایات قرائت کامل باقی است. و سایر احکام مربوطه به این مسأله، مانند همان است که در فصل قیام گذشت.

مسأله دوم: توانایی بر قرائت کمتر

1- . بحرانی، آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، ج8، ص32.
2- . بهبهانی، محمد باقر بن محمد اکمل، مصابیح الظلام، ج7، ص180.
3- . حائری، سید علی بن محمد طباطبایی، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، ج6، ص220.
4- . نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج9، ص211.
5- . دزفولی، مرتضی بن محمد امین انصاری، کتاب الصلاه، ج1، ص291.
6- . عراقی، آقا ضیاء الدین، علی کزازی، شرح تبصره المتعلمین، ج3، ص403.