نماز معلولان بر اساس فقه شیعه صفحه 46

فصل اول: معلولیت موجب عدم رعایت طهارت

اشاره

در این فصل به وظیفه معلولینی که نمی توانند تمام یا بخشی از نماز را با طهارت از حدث و خبث اقامه کنند، پرداخته ایم.

طهارت که به طهارت از حدث و خبث تقسیم می شود، طبق ادله کثیره و بدون اختلافی در کلام فقها که در ادامه خواهد آمد، شرط صحت نماز است، و نمازگزار باید هر دو نوع از طهارت را رعایت کند. یعنی اولاً مطابق وظیفه ای که دارد، نماز را با وضو یا غسل و یا تیمم انجام دهد و ثانیاً بدن و لباسش نیز آلوده به نجاست و خبث نباشد.

این فصل به این مباحث می پردازد: اولاً از آن جایی که طهارت حاصله از وضو، تیمم و غسل برای نمازگزار واجب است، پس اگر نمازگزار از حفظ طهارتش ناتوان باشد و طهارتش به ناچار از بین رفت، یا اصلاً نتواند وضو، تیمم و یا غسل کند و طهارتی به دست آورد، وظیفه اش چیست؟ و ثانیاً با توجه به اینکه طهارت نمازگزار و لباسش از خبث واجب است، پس اگر او قادر به حفظ طهارت خود و یا لباسش از خبث (خون و بول، ریح و غائط) نباشد، وظیفه اش چیست؟ لکن بحث مفصل طهارت از حدث و چگونگی وضو، تیمم و غسلِ معلول در ابواب خاص خود در کتاب الطهاره بحث می شود.

نجاساتی هم که در فرض معلولیت و ناتوانی فرض می شود: بول، غایط، ریح و یا خون غیر از دماء ثلاثه است.

در این فصل، ابتدا برخی مصادیق و معلولیت هایی که موجب عدم رعایت طهارت است می آید، پس از آن ادله شرطیت طهارت برای نماز و سپس روایات مهم موضوع طهارت نماز اشخاص معلول و ناتوان بیان شده، و در پایان، وظیفه این معلولین پی گرفته می شود.

گفتار اول: برخی مصادیق

همانطور که در بخش اول، فصل اول گذشت، معلولین و بیماران مختلفی ناتوان از انجام اجزاء مختلف نماز می شوند. از جمله بیماری هایی که ناتوانی از حفظ و نگهداری طهارت از حدث و خبث در پی دارند، می توان به فلج مغزی، قطع عضو بدن، ام اس، ضایعه نخاعی، تومور مغزی، اشاره کرد که به جهت اختلال در قدرت عضلانی یا اختلالات حسی در بخشی از بدن که گاهی رخ می دهد و یا قطع عضو، مکلف طهارت از حدث و خبث را حفظ کند.

گفتار دوم: ادله اشتراط طهارت

اشتراط نماز مکلف به طهارت از حدث و خبث در روایات مختلف و همچنین در کلام فقها گاهی