در آمدی بر تاریخ قرآن (معارف) صفحه 144

كار با آنان مشورت كرد و همه بر ضرورت قيام به اين كار به هر قيمتي كه تمام شود، اتفاق نظر داشتند. ابن اثير مي‌گويد: عثمان اصحاب پيامبر صلي اللّه عليه و اله و سلم را جمع كرد و موضوع را با آنان در ميان گذاشت و همگي نظر حذيفه را تأييد كردند. «1»

كميته يكي كردن مصاحف‌

عثمان به سرعت به يكي كردن مصاحف اقدام كرد. نخست در پيامي عام خطاب به اصحاب پيامبر صلي اللّه عليه و اله و سلم، آنان را به مساعدت در انجام اين عمل دعوت نمود، سپس چهار تن از خواصّ خود را براي اجراي اين كار برگزيد كه عبارت بودند از: زيد بن ثابت كه از انصار بود و سعيد بن عاص و عبد الله بن زبير و عبد الرحمن بن حارث بن هشام كه از قريش بودند. اين چهار تن اعضاي اوليه كميته يكي كردن مصحفها به شمار مي‌آمدند كه زيد بر آنان رياست داشت، چنان‌كه از اعتراض و مخالفت ابن مسعود نسبت به انتخاب زيد برمي‌آيد. او (ابن مسعود) گفت: مرا از اين كار كنار مي‌زنند و آن را به مردي (زيد) مي‌سپارند كه قسم به خدا، آن‌گاه كه او در طلب مردي كافر بود، من اسلام را پذيرفته بودم. «2»

به عقيده برخي از محققان: با توجه به مخالفتهاي مذكور، عثمان خود مسؤوليت اين چهار تن را به عهده گرفت ولي آنان از عهده انجام اين كار برنيامدند و براي انجام كاري در اين حد مهم به افرادي كاردان و با كفايت نياز داشتند. لذا از ابي بن كعب، مالك بن ابي عامر، كثير بن افلح، انس بن مالك، عبد الله بن عباس، مصعب بن سعد، عبد الله بن فطيمه- و به روايت ابن سيرين و ابن سعد و ديگران، از پنج تن ديگر- كه جمعا 12 نفر بودند كمك گرفتند.

در اين دوره رياست با ابي بن كعب بود كه او آيات قرآن را املا مي‌كرد و ديگران (1)- تاريخ قرآن، معرفت، 99- 100 به نقل از كامل ابن اثير