در آمدی بر تاریخ قرآن (معارف) صفحه 45

اصالت قرآن سلب نمايند.

در راستاي اين غرض به تلاشهاي وسيعي دست زدند و با ارائه تحليلهاي نادرست درصدد برآمدند تا قرآن را بشري جلوه داده و ماهيت الهي آن را نفي كنند، نمونه‌اي از تلاشهاي آنان مطابق آيات قرآن به‌قرار زير است:

1- بيانات ساحرانه‌

بنا به پاره‌اي از آيات قرآن- از جمله آياتي كه در ابتداي سوره مدّثّر وارد شده است- عده‌اي از مشركان قرآن را مصداقي از سحر دانسته و اين انديشه، يعني بشري بودن قرآن را در ميان مردم شايع نمودند. به طوري كه مفسران در شأن نزول اين آيات متذكر شده‌اند، ادعاي سحر بودن قرآن از جانب وليد بن مغيره مطرح شده و احتمالا او خود از نظر قلبي معتقد به آن نبود. وليد بن مغيره خود از سخن‌شناسان و فصحاي عرب به شمار رفته و با توجه به مهارت وي در شناخت انواع شعر و خطابه، او قلبا به اين نتيجه رسيده بود كه قرآن نمي‌تواند كلام بشر باشد. اما چون از سوي مشركان بخصوص ابو جهل تحت فشار قرار گرفت كه سخني در مورد قرآن بر زبان آورد و قضاوتي درخور انتظار قريش به عمل آورد، پس از تفكر و ارزيابي عنوان نمود كه قرآن سحر است.

در اينجا بود كه آيات ابتداي مدّثر در مقام ذكر اين ماجرا و كوبيدن وليد بن مغيره به شرح زير نازل گرديد:

ذَرْنِي وَ مَنْ خَلَقْتُ وَحِيداً وَ جَعَلْتُ لَهُ مالًا مَمْدُوداً وَ بَنِينَ شُهُوداً ... إِنَّهُ فَكَّرَ وَ قَدَّرَ فَقُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ ثُمَّ قُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ ثُمَّ نَظَرَ ثُمَّ عَبَسَ وَ بَسَرَ ثُمَّ أَدْبَرَ وَ اسْتَكْبَرَ فَقالَ إِنْ هذا إِلَّا سِحْرٌ يُؤْثَرُ إِنْ هذا إِلَّا قَوْلُ الْبَشَرِ سَأُصْلِيهِ سَقَرَ ... «1» (1)- المدّثّر، 11 الي 26. براي آگاهي مفصّل‌تر درباره تفسير اين آيات رجوع شود به منابع زير: مجمع البيان، 10/ 583، الميزان، 20/ 285- 287، تفسير نمونه، 25/ 22، الاتقان، ج 4/ 5