در آمدی بر تاریخ قرآن (معارف) صفحه 46

2- عبارات شاعرانه‌

عده‌اي از مخالفان در جهت نفي ماهيت الهي قرآن قائل به ماهيت شعري براي آن شدند. آنان مدعي شدند كه رسول اكرم صلّي اللّه عليه و اله و سلّم شاعر است و قرآن محصول فكر او به شمار مي‌رود، البته شاعري با سبك ويژه كه احيانا سبك او غير قابل تقليد است. عقيده مشركان در اين‌باره به اين صورت در سوره طور منعكس شده است:

أَمْ يَقُولُونَ شاعِرٌ نَتَرَبَّصُ بِهِ رَيْبَ الْمَنُونِ «1»

يا آنكه گويند محمد صلّي اللّه عليه و اله و سلّم شاعري است كه ما حادثه مرگ او را انتظار داريم و با مرگش از نبوّتش آسوده مي‌شويم.

و نيز در سوره صافات آمده است: يَقُولُونَ أَ إِنَّا لَتارِكُوا آلِهَتِنا لِشاعِرٍ مَجْنُونٍ «2»

3- افسانه‌هاي قديمي‌

در پاره‌اي از آيات قرآن اين ادعا از سوي مشركان به چشم مي‌خورد كه قرآن ماهيت افسانه‌اي و اسطوره‌اي دارد، نه ريشه‌اي الهي و ماوراي طبيعت. بنابراين ادعا، افرادي قصه‌پرداز، آيات قرآن، خصوصا سرگذشتهاي آن را بر پيامبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم املا كرده و او نيز همانها را بر قوم خود عرضه مي‌كند:

وَ قالُوا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ اكْتَتَبَها فَهِيَ تُمْلي عَلَيْهِ بُكْرَةً وَ أَصِيلًا «3»

و يا در آيه ديگر:

وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّما يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِسانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَ هذا لِسانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ «4» (1)- الطور، 30. بنگريد به مجمع البيان، 6/ 595 و تفسير صافي، 2/ 103

(3)- الفرقان، 5

(4)- النحل، 103